سبب نزول آيه اين است كه: سه نفر بعزم تجارت، از مدينه بشام رفتند:
تميم بن اوس دارى، برادرش عدى (اين هر دو مسيحى بودند) و ابن ابى ماريه (كه مسلمان
بود) در بين راه، ابن ابى ماريه، بيمار شد. او وصيتى نوشت و در متاع خود گذاشت و
به آنها هم سفارش كرد و مال خود را به آنها سپرد و گفت: به خانوادهام برسانيد. پس
از مرگ وى، متاع را گشودند و چيزهاى خوب آن را برداشتند و بقيه را براى ورثه
آوردند. هنگامى كه بررسى كردند، ديدند بعضى از چيزهايى كه ابن ابى ماريه، با خود
برده بود، در اثاثيه نيست. آن گاه بوصيتنامه برخوردند و ملاحظه كردند كه همه
مالهاى ميت، در آن ثبت شده است. در اينباره با تميم و رفيقش گفتگو كردند. ولى آنها
اظهار بىاطلاعى كردند و گفتند آنچه او بما سپرده بود، براى شما آورديم. سرانجام
مرافعه آنها نزد پيامبر كشانده شد و اين آيه نازل گرديد. اين مطلب از جماعتى از
مفسران و همچنين از امام باقر (ع) نقل شده است.
مقصود
در آيات پيش دستور داد كه مردم در كارهاى خود بقرآن رجوع كنند. اكنون
مىفرمايد:
(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا شَهادَةُ بَيْنِكُمْ): درباره معناى شهادت، اقوالى ذكر كردهاند:
1- منظور شهادتهاى حقوقى است كه در محاكم داده ميشود. اين قول از
ابن عباس است.
2- در اينجا منظور از شهادت: حضور است. مثل(وَ لْيَشْهَدْ عَذابَهُما طائِفَةٌ) (نور 2: در موقع عذاب زنان
و مردان زناكار طايفهاى حاضر باشند) و(أَمْ كُنْتُمْ)
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 7 صفحه : 212