نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 7 صفحه : 19
برده است، بايد دست و پايش- بطور مخالف-
بريده شود و اگر تنها در راه مردم، ايجاد ترس و وحشت كرده است، بايد تبعيد شود.
ابن عباس، سعيد بن جبير، قتاده، سدى و ربيع نيز چنين گفتهاند. بنا بر اين كلمه
«او» براى تخيير و اباحه نيست، بلكه براى مراتب حكم و تفاوت آن با اختلاف جنايت
است. شافعى گويد: كسى كه مال مردم را مىربايد، امام حق دارد كه او را بدار آويزد
و او را نكشد. گويد:
هر كدام باندازه كردارشان كيفر مىبينند. كسى كه هم قتلش واجب است و
هم بدار آويختنش. ابتداء او را ميكشند، سپس سه بار او را بر سر دار ميكنند و پايين
مىآورند.
ابو عبيد گويد: از محمد بن حسن درباره «بدار زدن» سؤال كردم. پاسخ
داد: مقصود اين است كه او را زنده بدار زنند و با نيزه او را بقتل رسانند. رأى ابو
حنيفه هم همين است- به ابو حنيفه گفتند: اين كار «مثله» است. پاسخ داد مقصود اين
است كه چنين اشخاصى مثله شوند (يعنى اعضاى آنها بريده شود) برخى گفتهاند: «او» در
اينجا براى تخيير و اباحه است: يعنى امام اگر خواست آنها را ميكشد و اگر خواست
بدار ميزند و اگر خواست تبعيد ميكند. اين قول از حسن و سعيد بن مسيب و مجاهد است.
از امام صادق ع نيز روايت شده است،(
مِنْ خِلافٍ). مقصود اين است كه دست راست و پاى چپ ايشان را قطع كنند.
(أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ):
در اينباره اقوالى است. اصحاب امامى ما معتقدند كه بايد آنها را از بلدى به بلدى
بفرستند، تا توبه كنند و باز گردند. ابن عباس، حسن، سدى سعيد بن جبير و ... نيز
چنين گفتهاند. شافعى نيز بر همين عقيده است. اصحاب ما گويند: آنها را از رفتن به
بلاد شرك بايد مانع شد و مشركان را نيز بايد از راه دادن ايشان به سرزمين خود،
مانع شد تا توبه كنند. عمر بن عبد العزيز و سعيد بن جبير- بروايتى ديگر- گويند:
آنها را بايد از بلد خود به بلد ديگر فرستاد. ابو حنيفه و اصحابش گويند: مقصود
زندان است. ميگويند: كسى كه در زندان است، هر گاه ميان او و خانوادهاش ايجاد مانع
كنند و به او اجازه تصرفات در امور زندگى ندهند، مثل اين است كه از زندان خارج شده
است، در عين حال از سختيهاى زندان نيز رنج
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 7 صفحه : 19