بيان آيه 85- 86

لغت‌

اثابهم: پاداش داد ايشان را محسنين: احسان كنندگان. احسان: فايده رسانيدن بديگرى. اسائه: ضد آن است. هر نيكو كارى «محسن» نيست شرط آن اين است كه كار او خالى از جهت قبح باشد.

جحيم: آتشى كه سخت شعله ور است. در اينجا يكى از اسامى جهنم.

مقصود

(فَأَثابَهُمُ اللَّهُ بِما قالُوا): كلبى گويد: يعنى خداوند پاداش توحيد آنها را مى‌دهد.

بنا بر اين، پاداش به صرف گفتار، تعلق گرفته است، زيرا از آيات پيش معلوم شد كه آنها در گفتار خويش، اخلاص داشتند، يعنى آنچه بر زبان مى‌آوردند، از روى معرفت بود. گريه آنها نيز نشان مى‌داد كه: در برابر اسلام و قرآن، حالت شيفتگى و دلباختگى پيدا كرده‌اند. ايمان حقيقى همين است. عطا و ابن عباس گويند: منظور از «گفتار آنان» دعاى آنهاست كه گفتند:(فَاكْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدِينَ‌) ...( وَ نَطْمَعُ أَنْ يُدْخِلَنا ...) بنا بر اين مقصود اين است كه: آنها سؤال بهشت كردند و خداوند مسألت آنها را اجابت فرمود.

(جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها): تفسير اين قسمت گذشت.

(وَ ذلِكَ جَزاءُ الْمُحْسِنِينَ‌): كلبى گويد: يعنى اين است جزاى مؤمنان. ابن عباس گويد: يعنى يكتا پرستان.

(وَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا أُولئِكَ أَصْحابُ الْجَحِيمِ‌): در آيه پيش مؤمنان را وعده ثواب داد. در اين آيه كافران و آنهايى كه آيات خدا را تكذيب كنند، بيم كفر مى‌دهد، لكن منظور تنها كافران اهل كتاب نيست، بلكه منظور عموم است. علت اينكه‌