بيان آيه 61- 62- 63

لغت‌

اثم و عدوان: تفاوت اين دو كلمه اين است كه: «اثم» همواره بمعناى جرم و «عدوان» بمعناى ظلم است.

صنع: عمل. برخى گويند: تفاوت «صنع و عمل» اين است كه: صنع، عبارت از عملى است كه در آن نيكى و احسان باشد مثلا: «صنع اللَّه لفلان» يعنى خداوند به او نيكى كرد.

اعراب‌

قد: اين كلمه هر گاه بر سر ماضى در آيد، معناى آن نزديك بودن زمان ماضى است و هر گاه بر سر مضارع در آيد، دلالت بر تقليل مى‌كند.

(بِالْكُفْرِ): در محل نصب و حال است يعنى «دخلوا كافرين» همچنين‌(خَرَجُوا بِهِ) يعنى «خرجوا كافرين»( إِذا جاءُوكُمْ‌): فرق آن با «متى جاءوكم» اين است كه «جاءوا» در «متى» عمل مى‌كند ولى در «اذا» بواسطه اينكه مضاف بسوى آن است عمل نميكند.

لبئس: لام قسم نه لام ابتدا- زيرا لام ابتدا- جز در خبر ان- بر سر فعل در نمى‌آيد. اين جمله دلالت دارد بر اينكه مدح، در برابر كردار است.

(ما كانُوا يَعْمَلُونَ‌): درباره «ما» دو احتمال است: 1- ماء كافه باشد مثل «انما» و بنا بر اين محلى از اعراب ندارد. 2- نكره موصوفه است. يعنى «لبئس شيئا كانوا يعملون».

لو لا: بمعناى «هلا» حرف ترغيب و توبيخ است به معناى «چرا نه؟» در ماضى براى توبيخ و در مضارع براى ترغيب است. مثل‌(لَوْ لا جاءُو عَلَيْهِ بِأَرْبَعَةِ شُهَداءَ)