نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 6 صفحه : 92
مىدانيد كه غنى بى نياز و فقير مستمند است.
شما وظيفه داريد كه اوامر خدا را رعايت كنيد كه او بمصالح بندگان از شما داناتر
است.
(فَلا تَتَّبِعُوا الْهَوى): در اداى شهادت، از
هواى نفس پيروى مكنيد و بزيان كسانى كه ميان شما نگرانى و عداوت است، شهادت مدهيد
يا از اداى شهادت بسود ايشان بخاطر غرضى از اغراض، خوددارى مكنيد و بخاطر تمايل
قلبى كه بحكم دوستى يا خويشاوندى به كسى داريد، بسود او گواهى مدهيد.
(أَنْ تَعْدِلُوا): بخاطر اينكه در شهادت،
براه عدالت گام نهيد.
فراء گويد: اين جمله، نظير اين است كه گفته شود: «از هوى نفس پيروى
مكن تا خدا خشنود باشد». برخى هم(أَنْ تَعْدِلُوا) را از عدول و انحراف دانستهاند بنا بر اين معناى جمله اين است كه:
«از هواى نفس بخاطر انحراف از حق يا در راه عدول از حق، پيروى منماييد»( وَ إِنْ تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا): و
اگر از اداى شهادت، مسامحه و خوددارى كنيد ... اين معنى از ابن عباس و مجاهد است.
ابن عباس و سدى گويند: خطاب، متوجه حكام و زمامداران است. يعنى اگر
شما حاكمان از قضاوت بسود يكى از دو طرف دعوى خوددارى كنيد و از يكى متوجه ديگرى
شويد ...
ابن زيد و ضحاك گويند: يعنى اگر شهادت را تبديل كنيد و آن را كتمان
نماييد ..
(فَإِنَّ اللَّهَ كانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيراً): خداوند به اقامه شهادت و تحريف آن و اعراض از آن آگاه است.
دلالت آيه
اين آيه، دلالت دارد بر وجوب امر به معروف و نهى از منكر و پيمودن
راه عدالت، نسبت بخود و ديگران از ابن عباس در معناى(إِنْ تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا) نقل شده است كه دو نفر در
برابر قاضى مىنشينند، قاضى از يكى از آنها اعراض و به ديگرى توجه مىكند.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 6 صفحه : 92