نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 6 صفحه : 266
(وَ جَعَلَكُمْ مُلُوكاً):
و شما را پادشاهانى ساخت كه ديگران خدمتگزار و در زير سلطه شما باشند. اين معنى از
قتاده است.
عبد اللَّه بن عمرو بن عاص و زيد بن اسلم و حسن گويند: موسى آنان را
اينطور مخاطب ساخت، زيرا آنان داراى خانه و خدمتگزار و همسر بودند. بديهى است كه
هر كس از اين نعمتها برخوردار باشد، براى خود پادشاه است. چنان كه از پيامبر گرامى
اسلام، روايت است كه:
- كسى كه در آغاز روز، داراى ايمان و مخارج آن روزش باشد و بدنى سالم
دارد، مثل اينكه همه جهان در قلمرو قدرت اوست.
ابو على جبايى گويد: پادشاه (ملك) كسى است كه داراى سرمايهاى باشد
كه از كارهاى پر مشقت و تحمل رنج براى تحصيل معاش راحت باشد.
ابن عباس و مجاهد گويند: آنان بوسيله نازل شدن مائده آسمانى- يعنى
ترنجين و بلدرچين- و شكافته شدن سنگ و خارج شدن آب از آن و ابر، پادشاه شدند.
ابو القاسم بلخى گويد: مانعى ندارد كه خداوند براى آنها پادشاهى و
سلطنت قرار داده و آن چنان به آنها قلمرو وسيع بخشيده باشد، كه پادشاه باشند.
(وَ آتاكُمْ ما لَمْ يُؤْتِ أَحَداً مِنَ الْعالَمِينَ): حسن و بلخى گويند:
يعنى به شما چيزهايى بخشيد كه به احدى از معاصران شما نبخشيده بود
زجاج و جبايى گويند:
- امورى كه خداوند به آنها ارزانى داشت، بر روى هم براى ديگرى فراهم
نشده بود، نظير كثرت پيامبران و آيات و نازل شدن ترنجبين و بلدرجين.
در باره اينكه: مخاطب كيست، اختلاف كردهاند:
ابن عباس و مجاهد گويند: قوم موسى. اين قول ظاهرتر است.
سعيد بن جبير و ابو مالك گويد: منظور امت پيامبر اسلام است.
آن گاه خداوند آنان را مكلف كرد كه داخل سرزمين مقدس شوند و فرمود:
-( يا قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ): ابن عباس و سدى و ابن زيد گويند: منظور
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 6 صفحه : 266