نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 6 صفحه : 219
(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا
قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ): در اينجا مقصود اين است كه هر
گاه اراده نماز كرديد و بر طهارت نيستيد لكن «اراده» را ذكر نكرده است زيرا كلام
بر آن دلالت دارد. نمونه آن، اين آيه است:(فَإِذا قَرَأْتَ
الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ) (نحل 98: هر گاه اراده كنى
قرائت قرآن را) و همچنين آيه:(وَ إِذا كُنْتَ فِيهِمْ
فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلاةَ ...) (نساء 102: هر گاه در ميان
آنها باشى و اراده كنى كه براى آنها اقامه نماز كنى) اين مطلب از ابن عباس و بيشتر
مفسران است.
عكرمه گويد: مقصود اين است كه هر گاه اراده بر پاى داشتن نماز كنيد،
بايد وضو بگيريد (خواه طهارت داشته باشيد يا نه) داود نيز بر همين عقيده است. وى
گويد: على (ع) براى هر نمازى وضو مىگرفت و اين آيه را مىخواند. خلفاى ديگر نيز
بوقت هر نمازى وضو مىگرفتند.
لكن قول اول صحيح است و همه فقها بر آنند. اينكه روايت كردهاند كه
على (ع) تجديد وضو مىكرد، حمل بر استحباب مىشود.
برخى گفتهاند: در آغاز اسلام، واجب بود كه هر نمازى وضو بگيرند، سپس
بمنظور تخفيف، اين حكم نسخ شد. ابن عمر نيز چنين گفته است. وى گويد:
- اسماء دختر زيد بن خطاب مرا حديث كرد كه عبد اللَّه حنظله او را
حديث كرده بود كه پيامبر به او دستور تجديد وضو براى هر نمازى داد و اين امر براى
او دشوار بود. از اينرو امر كرد كه پيش از هر نمازى مسواك كند و اگر حدثى از او سر
زد، وضو بگيرد. عبد اللَّه عقيده داشت كه وضو براى هر نمازى هم چنان واجب است و
انجام مىداد.
سليمان بن بريده از پدر خود نقل كرده است كه:
- پيامبر براى هر نمازى وضو مىگرفت ولى چون سال فتح مكه، فرا رسيد
نمازها را بيك وضو خواند. عمر بن خطاب گفت:
- يا رسول اللَّه، كارى كرديد كه هرگز نكرده بوديد.
فرمود:
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 6 صفحه : 219