يعنى: هنگامى كه اصل و نسب ما مورد رسيدگى قرار گيرد، مرا زاده مادرى پست نيابى و از اقرار به آن ناگزيرى. فتح همزه «ان» واضح است، زيرا با ما بعد آن تاويل به مصدر و «مفعول له» خواهد بود. «ان تعتدوا» هم در محل نصب و مفعول دوم خواهد بود براى «لا يجرمنكم».

لغت‌

شعائر: جمع شعيره. اعلام و اعمال حج. منشا اين كلمه «شعور» به معناى ادراك است. «مشاعر»: مواضع ادراك. «اشعار» اعلام. برخى گويند: «شعيره، علامت و آيه» بيك معنى هستند.

حلال و حل: چيز مباح- چيزى كه انجام و ترك آن يكسان است. «حللتم» يعنى از احرام خارج شويد.

حرام: ضد حلال. حريم چاره: قسمتى از اطراف و جوانب آن كه جز صاحب چاه، حق ندارد در آن چاهى حفر كند.

«احرام» پوشيدن لباس مخصوص حاجيان. «حرمى»: منسوب بحرم هدى: چار پايى كه به منظور قربانى، به حرم برده شود.

قلائد: جمع قلاده- چيزهايى كه بگردن حيوان اندازند تا معلوم شود كه براى قربانى است. «قلد» دستبند و «قلاده» گلوبند است.

آمين: قاصدين. اين كلمه از «ام» به معناى «اممت و يممت» به يك معنى هستند. شاعر گويد:

يعنى: من هم هر گاه از جايى خوشم نيايد، قصد مى‌كنم كه شترم را بجاى ديگر ببرم. كلمه «امام» كه بمعناى پيشوا است نيز از همين ماخذ است، زيرا پيشوا را مردم قصد مى‌كنند. «امت» بمعناى دين و «امت» بمعناى نعمت و هر دو مقصود مردم هستند.

جرم: قطع و كسب. «لا يجرمنكم» يعنى كسب و پيشه شما نسازد. كسانى گويد: