نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 6 صفحه : 183
يا حلال شمارد، او را اطاعت كنند و از حدود
اسلام و قرآن تجاوز نكنند. مؤيد اين معنى، آيه:(وَ
الَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِيثاقِهِ ...)
(بقره 27 يعنى آنانى كه عهد خدا را مىشكنند).
3- ابن زيد و زيد بن اسلم گويند: مقصود پيمانهايى است كه مردم با
يكديگر يا با خود مىبندند. مانند عقد زناشويى و بيع و عهد و قسم و ...
4- ابن جريح و ابو صالح گويند: مقصود اين است كه اهل كتاب طبق عهدى
كه با خدا بستهاند عمل كند و طبق تورات و انجيل به پيامبر ما و قرآن ايمان آورند.
در اينجا بهتر از همه، قول ابن عباس است و بايد گفت: منظور عقدهايى
است كه خداوند بر بندگان واجب كرده است كه به آنها وفا كنند، اعم از واجبات،
محرمات، فرائض و حدود. بدين ترتيب، اين قول، همه اقوال ديگر را در بر خواهد داشت و
بهر عقد و پيمانى بايد وفا كرد، مگر اينكه: پيمان، مربوط به كارى ناپسند باشد كه
در اين صورت، باتفاق همه، بايد وفا نكرد.
اكنون مطلب ديگرى را آغاز كرده، مىفرمايد:
(أُحِلَّتْ لَكُمْ بَهِيمَةُ الْأَنْعامِ):
در اين باره نيز اقوالى است.
1- مقصود از «بهيمه انعام» چار پايان (انعام) است و ذكر «بهيمه» براى
تاكيد است. يعنى: گاو و گوسفند و شتر بر شما حلال است. اين قول از حسن، قتاده،
سدى، ربيع و ضحاك است.
2- ابن عباس و ابن عمر گويند: مقصود جنينى است كه در شكم حيوانات
است.
هر گاه جنين، مويش روييده «باشد، بر سر بريدن مادرش، و لو اينكه مرده
از شكم مادر خارج شود، حلال است. اين مطلب، از امام باقر و امام صادق (ع) نيز
روايت شده است.
3- مقصود از «بهيمه انعام» حيوانات وحشى نظير: آهو، خر وحشى و گاو
وحشى است: اين قول از فراء و كلبى است. لكن بهتر حمل آيه بر همه اين اقوال است.
(إِلَّا ما يُتْلى عَلَيْكُمْ):
مگر چيزهايى كه در قرآن كريم بر شما حرام شده است.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 6 صفحه : 183