نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 6 صفحه : 140
حالشان فايدهاى ندارد. علت اينكه يهوديان و
مسيحيان هر دو را ذكر كرده، اين است كه هر دو فرقه بر باطلند. يهود از راه كفر و
نصارى از راه غلو.
اين قول از ابن عباس- بنا به روايت ديگر- و مجاهد و ضحاك و ابن سيرين
و جويبر است. گويند. اگر گردنشان هم زده شود، تا ايمان نياورند نمىميرند.
3- مقصود اين است كه اهل كتاب، پيش از مرگ خود به حضرت محمد ص ايمان
خواهند آورد. طبرى اين وجه را ضعيف شمرده، گويد: اگر اين مطلب، صحيح باشد، نبايد
بر مردگان اهل كتاب، حكم كافر جارى گردد. لكن ايراد طبرى وارد نيست، زيرا ايمان
آنان پس از زوال تكليف، و موقعى است كه براى آنها فايدهاى ندارد.
لكن ضعف اين قول بخاطر اين است كه: در اين آيات، نامى از حضرت محمد ص
بميان نيامده است و ضرورتى هم ندارد كه ضمير را بآن بزرگوار، برگردانيم بخصوص كه
در اين آيات، نام حضرت عيسى بميان آمده و شايسته است كه مقصود آن بزرگوار باشد.
(يَوْمَ الْقِيامَةِ يَكُونُ عَلَيْهِمْ شَهِيداً): در روز قيامت، عيسى گواهى خواهد داد كه رسالت خداوند را تبليغ و
خود را بنده خدا معرفى كرده و آنها را دعوت نكرده است كه او را خدا پندارند. اين
معنى از قتاده و ابن جريج است.
ابو على جبايى گويد: بر آنها گواهى مىدهد كه هر چه وى تصديق و تكذيب
كرده، آنان نيز تصديق و تكذيب كنند.
دلالت آيه
اين آيه دلالت مىكند بر اينكه: هر كافرى در وقت مرگ، ايمان مىآورد،
لكن اين ايمان مقبول نيست. چنان كه فرعون، وقتى مايوس شد، و ديگر تكليفى نداشت،
ايمان آورد.
قريب به اين مطلب، همان است كه اماميه روايت كردهاند كه مردم- تابع
هر دينى باشند- پيامبر و جانشينانش را در دم مرگ، مشاهده خواهند كرد از على ع نيز
روايت كردهاند كه به حارث همدانى چنين فرمود:
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 6 صفحه : 140