بيان آيه 159

اعراب‌

ان: حرف نفى. اين حرف بيشتر با «الّا» همراه است. گاهى هم بدون «الا» مى‌آيد. مثل‌(وَ لَقَدْ مَكَّنَّاهُمْ فِيما إِنْ مَكَّنَّاكُمْ) (احقاف 26) زجاج گويد: معناى آيه اين است: «و ما منهم احد الا ليؤمنن به» نظير آيه:(وَ إِنْ مِنْكُمْ إِلَّا وارِدُها) (سوره مريم 71) بمعناى: «و ما منكم احد الا واردها» و نظير آيه:(وَ ما مِنَّا إِلَّا لَهُ مَقامٌ مَعْلُومٌ) (سوره صافات 164) بمعناى: «و ما منا احد الا ...» و نظير اين شعر:

بمعناى: «ما احد فى قومها ...» يعنى: اگر بگويى: احدى در قوم او نيست كه گناهى نكرده و در شخصيت و جمال، با او برابرى كند ...

كوفيان را در اين موارد عقيده اين است كه از همه جملات بالا موصول حذف شده است. يعنى: «و ان من اهل الكتاب الا من ...» لكن بصيريان حذف موصول و بقاى صله را روا ندانند.

مقصود

اكنون خداوند خبر مى‌دهد از اينكه: احدى از آنها باقى نمى‌مانند، جز اينكه به او ايمان خواهند آورد:

(وَ إِنْ مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ إِلَّا لَيُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ‌): هيچ يك از اهل كتاب نيست جز اينكه پيش از مرگ به او ايمان خواهد آورد.

اقوال‌

1- هر دو ضمير «به ... موته» به حضرت مسيح بر مى‌گردند. يعنى همه يهوديان و مسيحيان، هنگامى كه خداوند متعال در زمان ظهور مهدى موعود، مسيح را براى‌