نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 5 صفحه : 95
برخى گفتهاند، اين جمله صفت است براى:(أُمَّهاتُ نِسائِكُمْ) بنا بر اين مقصود اين است كه
مادران زنانى كه با آنها آميزش كردهايد، بر شما حرامند و ربيبهها اعم از اينكه
مادرانشان مدخوله باشند يا نباشند بمجرد عقد حرام مىشوند.
عياشى در تفسير خود روايت كرده است كه عيسى (ع) فرمود: «ربيبههايى
كه با مادرانشان آميزش كردهايد، بر شما حرامند، خواه در تربيت شما باشند يا
نباشند.
در مورد مادران زنان، مبهم گذارده شده و معلوم نيست كه بايد با
دخترانشان آميزش شده باشد يا نه. بنا بر اين آنچه خداوند حرام كرده است، حرام
بشماريد و آنچه مبهم گذارده است، مبهم بگذاريد.» در باره معناى «دخول» (كه ما آن
را آميزش ترجمه كرديم) دو قول است:
1- ابن عباس گويد، بمعناى جماع است 2- عطا مىگويد: دخول بمعناى جماع
و كارهايى كه بمنزله جماع است مىباشد. مثل عريان كردن و ... مذهب ما هم همين است.
و فقها در اين مساله اختلاف كردهاند.
(فَإِنْ لَمْ تَكُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلا جُناحَ عَلَيْكُمْ): يعنى اگر با مادر ربيبه آميزش نكردهايد، هر گاه مادر را طلاق دهيد
يا بميرد مىتوانيد با دخترش ازدواج كنيد.
(وَ حَلائِلُ أَبْنائِكُمُ الَّذِينَ مِنْ أَصْلابِكُمْ): يعنى همسر فرزندان صلبى شما بر شما حرامند، لكن همسر كسانى كه پسر
خوانده شما هستند حرام نيستند. از عطا روايت شده كه اين آيه وقتى نازل شد كه
پيامبر گرامى با همسر مطلقه زيد بن حارثه كه پسر خوانده او بود ازدواج كرد و
مشركين زبان به انتقاد گشودند، همچنين آيه:
(وَ ما جَعَلَ أَدْعِياءَكُمْ أَبْناءَكُمْ)
(سوره احزاب 4) يعنى خداوند فرزند خواندهها را فرزند قرار نداده است) و آيه:(ما كانَ مُحَمَّدٌ أَبا أَحَدٍ مِنْ رِجالِكُمْ) (سوره احزاب 4 يعنى محمد، پدر هيچيك از مردان شما نيست) بهمين
مناسبت نازل شدهاند. لكن همسر فرزند رضاعى حرام است زيرا پيامبر گرامى فرمود:
خداوند هر چه به نسبت حرام كرده، برضاع هم حرام كرده است.
(وَ أَنْ تَجْمَعُوا بَيْنَ الْأُخْتَيْنِ):
يكى از محرمات، جمع ميان دو خواهر است، كلمه
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 5 صفحه : 95