نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 5 صفحه : 96
«ان» با ما بعد خود در حكم مصدر است يعنى
«الجمع بين الاختين» بمقتضاى اين بيان، نمىتوان دو خواهر را در عقد ازدواج با هم
جمع كرد، همچنين شخص نمىتواند دو كنيزى كه با يكديگر خواهرند مورد تمتع و آميزش
قرار دهد و هر گاه با يكى از آنها درآميخت، نمىتواند با ديگرى آميزش كند. مگر
اينكه كنيز مدخوله از ملكش خارج گردد.
عقيده حسن و اكثر مفسرين و فقها همين است.
(إِلَّا ما قَدْ سَلَفَ): اين استثنا منقطع
است، يعنى: لكن خداوند شما را بر آنچه گذشته است، مؤاخذه نمىكند. مقصود اين نيست
كه آنچه پيش از نهى انجام دادهايد مانعى ندارد و ادامه دهيد و در اين مطلب خلافى
نيست. عطا و سدى گفتهاند: منظور از آنچه گذشته.
اين است كه يعقوب با دو خواهر: ليا مادر يهوذا و راحيل مادر يوسف،
ازدواج كرده بود،( إِنَّ اللَّهَ كانَ غَفُوراً رَحِيماً):
خداوند شما را بر كارهايى كه قبل از اين دستور انجام دادهايد، مؤاخذه نمىكند.
آنچه در اين آيه حرام شمرده شده، هميشگى است خواه شخص بخواهد ميان آنها را جمع كند
يا با يكى به تنهايى ازدواج كند مثلا مادر زن، حرام است خواه با خود زن جمع شود يا
جمع نشود. تنها خواهر زن با ديگران فرق مىكند، چه ازدواج با خواهر زن در صورتى
جايز نيست كه شخص خواهر او را داشته باشد، اما اگر بميرد يا طلاق بگيرد، مىتوان
با خواهرش ازدواج كرد.
ممكن است به اين آيه استدلال كنيم كه اين عدهاى كه از راه خويشاوندى
ازدواج با ايشان حرام است، مالك شدن ايشان نيز صحيح نيست و نمىتوان آنها را به
بردگى گرفت، زيرا تحريم، عموميت دارد.
اصطلاحاً زنانى كه ازدواج با آنها براى هميشه، ممنوع است «مبهمات»
مىنامند.
اين كلمه از «بهيم» گرفته شده و منظور حيوانى است كه به يك رنگ باشد
و رنگهاى ديگرى با رنگ او نياميخته باشد و علت اينكه اين زنان را «مبهمات» گويند،
اين است كه ازدواج با آنها از هر جهت و در هر زمانى حرام است و نقطهاى براى حليت
ازدواج در مورد آنها وجود ندارد
.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 5 صفحه : 96