نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 5 صفحه : 63
خدا در همه جا پسنديده است، اين است كه موقعيت
طاعت خدا را در زمينه تقسيم ارث نشان بدهد و مردم را ترغيب به آن كند و از مخالفت
آن بترساند.
(وَ مَنْ يَعْصِ اللَّهَ) و رسوله: كسى خداوند
را در احكام ارث و غير آن معصيت كند.
(وَ يَتَعَدَّ حُدُودَهُ): و از طاعاتى كه
معين كرده است تجاوز كند.
(يُدْخِلْهُ ناراً خالِداً فِيها):
خداوند او را براى هميشه داخل جهنم مىكند( وَ لَهُ عَذابٌ
مُهِينٌ): و براى او عذابى اهانت آور است. عذاب را «مهين» (اهانت كننده)
ناميده است، بخاطر اينكه خداوند بطور اهانت آميزى، شخص عاصى را كيفر مىدهد،
همانطورى كه مؤمن را بوجه كرامت و احترام پاداش مىدهد.
برخى به اين آيه استدلال كردهاند كه نمازگزارانى كه مرتكب گناه
كبيره مىشوند، در آتش جهنم مخلد خواهند بود. لكن اين مطلب بعيد است زيرا(يَتَعَدَّ حُدُودَهُ) دلالت دارد بر اينكه
انسان همه حدود الهى را مورد تجاوز قرار دهد و چنين انسانى كافر خواهد بود و بدون
خلاف، كسى كه مرتكب گناه صغيره مىشود، از عموم آيه خارج است، اگر چه وى عاصى است
و حدى از حدود خدا را مورد تجاوز قرار داده است و اگر جايز باشد كه مرتكب گناه
صغيره را بدليلى، از عموم آيه خارج كنيم، جايز است كه مرتكب گناه كبيرهاى كه اهل
نماز باشد نيز از عموم آيه خارج بدانيم و بدليل شفاعت و تفضل و عفو الهى او را
مخلد در آتش جهنم ندانيم. وانگهى ما ناگزيريم كه شخص تائب را از عموم آيه خارج
بدانيم، چه دلايلى موجود است كه خداوند توبه گناهكاران را مىپذيرد. بدين ترتيب
كسانى كه در پرتو تفضل الهى مورد عفو قرار مىگيرند، از آيه خارجند و دلايلى داريم
كه كسانى كه مشمول عنايات و الطاف خداوند شدهاند، كم نيستند. پس اگر بگويند
خداوند گنهكارى را عفو نمىكند و اين را از دلالت آيه استفاده كنند، بايد بگويند
عاصى هم اختيار توبه نمىكند و اين را هم مستفاد از آيه بدانند. علاوه بر اين، در
ميان مفسران كسانى هستند كه آيه را حمل كردهاند بر موردى كه شخص از حدود خداوند
تجاوز و او را معصيت كند و رفتار خود را حلال و پسنديده شمارد بديهى است كه چنين
كسى جز كافر، نمىتواند باشد
.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 5 صفحه : 63