نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 5 صفحه : 56
و برادران مادرى در ارث مساوى هستند.
(مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصى بِها أَوْ دَيْنٍ): بيان آن گذشت.
(غَيْرَ مُضَارٍّ وَصِيَّةً مِنَ اللَّهِ):
در اينجا از ضرر زدن در موقع وصيت، منع كرده است يعنى نبايد وصيتى كنند كه بحال
ورثه مضر باشد قتاده گويد: منظور اين است كه به ميراث نبايد ضرر زد. خداوند نه در
حال حيات، باين ضرر راضى است نه بعد از مرگ يعنى نبايد وارثان به يكديگر ضرر وارد
كنند.
برخى گفتهاند: منظور اين است كه نه بايد وصيت كند به دينى كه بر
ذمهاش نيست و مقصودش اين باشد كه بوارث ضرر بزند. بنا بر اين وصيتش مضر بميراث
است و بموجب آن همه مال يا قسمتى از آن به بيگانهاى تعلق مىگيرد. يا بدينى اقرار
مىكند كه حقيقتى ندارد. براى اين كه وارث را از ميراث منع كند يا در حال مرض،
دستور مىدهد كه دينش را ادا كنند يا مالش را بفروشند و قيمت آن را دريافت و مصرف
كند تا چيزى نصيب وارث نشود. در حديث است كه: «ضرر زدن در موقع وصيت، از گناهان
كبيره است».
(وَ اللَّهُ عَلِيمٌ): خداوند بمصالح بندگانش
آگاه است و دستورش در مورد قسمت ميراث و وصيت و ... حكيمانه است.
(حَلِيمٌ): نسبت به عقوبت معصيتكاران، عجله
نمىكند و بوسيله مهلت و انتظار، بر آنها منت مىگذارد.
اين دو آيه، در مورد تعيين سهام وارثان است، و ما قسمت مختصرى از
احكام ارث را بالهام از ائمه اهل بيت، ذكر مىكنيم و از آنجا كه در اين مساله
اختلافات، بسيار است، از ذكر اموال ديگران خوددارى مىكنيم، چه باعث طول سخن خواهد
شد. كسانى كه طالب تفصيل باشند به كتبى كه در اينباره نگاشته شده، رجوع كنند.
بايد دانست كه استحقاق ارث از دو راه ممكن است: نسب و سبب. سبب عبارت
از زوجيت و ولاء است. ميراث زوجيت، همواره با نسب همراه است ولى ميراث ولاء
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 5 صفحه : 56