نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 5 صفحه : 303
خود و عقابى كه در برابر گناهى تعيين كرده
است، مخالفت خواهد كرد؟! ابو عمرو گفت: اى ابو عثمان، به رمز كلام عرب وارد نيستى.
وعد و وعيد با يكديگر فرق دارند.
عرب هر گاه كيفر بدى را در مقابل عملى وعده كند، سپس آن را بجا
نياورد، اين مخالفت را بزرگوارى و فضل مىداند. لكن اگر وعده پاداش خيرى بدهد، سپس
آن را بجا نياورد، اين مخالفت را زشت مىشمارد. ابو عثمان گفت: اين مطلب را در
كلام عرب بمن نشان ده. ابو عمرو گفت:
و انى ان اوعدته او وعدة
لمخلف ا يعادى و منجز موعدى
يعنى اگر او را بترسانم يا وعده كنم، هر آينه ترسانيدنم را خلف
وعدهام را عملى مىكنم.
در دعايى كه به روايت صحيح از امام باقر (ع) و صادق (ع) نقل شده است،
چنين است:
«يا من اذا وعد وفى و اذا توعد عفى»
اى خدايى كه چون وعده كنى وفا كنى و چون بترسانى عفو كنى. اين نيز
مؤيد آن چيزى است كه گذشت.
چه خوب گفته است يحيى بن معاذ: وعد و وعيد هر دو حقند و وعد، حق
بندگان خداست كه ضمانت كرده است كه هر گاه كارى انجام دهند خداوند در برابر آن كار
پاداشى به آنها عطا كند. بديهى است كه هيچكس وفا كنندهتر از خدا بوعده خود نيست و
وعيد حق خداوند بر بندگان است كه دستور داده: فلان كار را نكنيد كه عذابتان
مىكنم. هر گاه بندگان آن كار را كردند، اگر بخواهد كيفر مىكند و اگر بخواهد كيفر
مىكند. زيرا حق اوست و براى پروردگار ما بهتر اين است كه عفو و كرم خود را شامل
حال گنهكاران كند كه او آمرزنده و رحيم است.
اسحاق بن ابراهيم روايت كرده است كه از قيس بن آنس شنيدم كه گفت: نزد
عمرو بن عبيد در خانهاش بودم، گفت، روز قيامت مرا مىآورند و در برابر خداوند
قرار مىدهند، خداوند مىگويد: تو گفتى قاتل در آتش است؟ پاسخ مىدهم: خودت گفتى:(وَ مَنْ يَقْتُلْ مُؤْمِناً ...) من
كه در آن خانه از همه كوچكتر بودم، به او گفتم: اگر خداوند بتو بگويد: من گفته
بودم:(إِنَّ اللَّهَ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَ يَغْفِرُ)
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 5 صفحه : 303