بيان آيه 59

مقصود

در آيه پيش زمامداران را تشويق كرد كه حقوق مردم را رعايت كنند و در ميان آنها بانصاف و عدالت و مساوات رفتار كنند، اكنون مردم را تشويق مى‌كند كه از آنها اطاعت كنند و به آنها تاسى بجويند و مشكلات و اختلافات خود را پيش آنها ببرند.

مى‌فرمايد:

(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ‌): اى مؤمنان خداوند را اطاعت كنيد و اوامر و نواهى او را بكار بنديد.

(وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ‌): پيامبر را نيز اطاعت كنيد. با امر به اطاعت خدا، لزوم اطاعت پيامبر نيز، فهميده مى‌شد، لكن پيامبر را جداگانه ذكر مى‌كند تا در بيان مطلب مبالغه‌اى باشد و جلو پاره‌اى از توهمات گرفته شود و كسى نگويد يا نپندارد كه اطاعت پيامبر مخصوص دستوراتى است كه در قرآن باشد. نظير اين آيه آيات ديگر است مثل:

(مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ) (سوره نساء آيه 80 يعنى كسى كه پيامبر را اطاعت كند. خدا را اطاعت كرده است) و مثل:(ما آتاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا) (سوره حشر آيه 7 يعنى آنچه پيامبر براى شما آورد بگيريد و آنچه شما را از آن نهى كرد، ترك كنيد) و مثل:(وَ ما يَنْطِقُ عَنِ الْهَوى‌) سوره نجم آيه 3 يعنى او از روى هوس سخن نمى‌گويد) كلبى گويد: منظور اين است كه خدا را در واجبات و پيامبر را در مستحبات، اطاعت كنيد، لكن وجه اول صحيحتر است زيرا طاعت پيامبر و امثال اوامر او، طاعت و امتثال اوامر خداوند است. اما پى بردن به اينكه او رسول خداست همان پى بردن به رسالت اوست و پى بردن به رسالت او جز بعد از شناسايى خدا، ممكن نيست نه اينكه پى بردن به رسالت او عين خدا شناسى است. همانطورى‌