نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 5 صفحه : 199
1- اين آيه در باره هر نوع امانتى است كه
بدست انسان سپرده شود. خواه امانت الهى يعنى اوامر و نواهى او باشد و خواه امانت
مردم از قبيل مال يا غير مال باشد اين قول از ابن عباس و ابى بن كعب و ابن مسعود و
حسن و قتاده است. از امام باقر (ع) و امام صادق (ع) نيز روايت شده است.
2- زيد بن اسلم و مكعول و شهر بن حوشب و جبايى گويند: مقصود
زمامداران است كه بفرمان خداوند بايد ملاحظه حال مردم را داشته باشند و آنها را
براه دين و شريعت وادار كنند. اين مطلب هم از امام باقر ع و امام صادق ع روايت شده
است. ايشان فرمودهاند: خداوند هر يك از امامان را مامور مىسازد كه امر حكومت را
به شخص بعد از خود واگذار كنند. و مؤيد آن اين است كه خداوند بعد از اين، مردم را
به اطاعت زمامداران مامور ساخته است. و از ائمه : روايت شده است كه:
«دو آيه است كه يكى براى ما و يكى براى شماست خداوند مىفرمايد:( إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى
أَهْلِها ...) سپس مىفرمايد:( يا أَيُّهَا الَّذِينَ
آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ
...) (سوره نساء 59 اى مردم مؤمن خداوند و پيامبر و صاحبان امر خويش را
اطاعت كنيد. البته اين قول، داخل در قول اول است زيرا از جمله امانتهاى الهى ائمه
بزرگوار هستند. لذا امام باقر ع فرمود: اداى نماز و زكات و روزه و حج، امانت است و
از جمله امانتها دستورى است كه بواليان امر در باره تقسيم صدقات و غنائم و امور
ديگرى كه حق رعيت بدانها تعلق مىگيرد، داده شده است. بقدرى خداوند امر اطاعت را
بزرگ شمرده كه فرموده است:(يَعْلَمُ خائِنَةَ
الْأَعْيُنِ) (سوره غافر 19 يعنى او خيانت چشمها را مىداند) و فرموده است:(لا تَخُونُوا اللَّهَ وَ الرَّسُولَ)
(سوره انفال 27 يعنى بخدا و پيامبر خيانت مكنيد) و نيز فرموده است:(وَ مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِقِنْطارٍ
يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ) (سوره آل عمران 75 يعنى برخى از اهل
كتاب كسانى هستند كه اگر كيسه زرى را بامانت به ايشان بسپاريد به شما پس مىدهند).
3- به پيامبر دستور مىدهد كه كليد كعبه را كه در روز فتح مكه از
عثمان بن طلحه گرفته بود، به او پس دهد زيرا پيامبر قصد داشت كليد را به عباس بدهد
كه هم پردهدارى
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 5 صفحه : 199