نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 5 صفحه : 175
بنا بر اين مىخواهد آنها را مذمت كند كه
هرگز رستگار نمىشوند. ابو الجارود اين مطلب را از امام باقر نقل كرده است. 3-
فراء، ابو القاسم بلخى و حسين بن على مغربى گويند:
منظور اين است كه صورت آنها را مثل صورت بوزينگان مىسازيم و در آن
موى مىرويانيم 4- ابن زيد گويد: يعنى آثار ايشان را از سرزمينهاى مسكونى آنها كه
حجاز است محو مىكنيم و آنها را به عقب يعنى جايگاه اصلى خود، شام برمىگردانيم.
وى آيه را حمل كرده است بر تبعيد بنى النضير به اريحا و اذرعات شام. ولى اين معنى
از همه بعيدتر است زيرا بر خلاف ظاهر است. اگر گفته شود، بنا بر قول اول، چرا
خداوند به وعده خود عمل نكرد؟ در پاسخ آن چند وجه، ممكن است گفته شود: 1- اين مطلب
در صورتى متوجه ايشان مىشد كه هيچيك ايمان نمىآوردند ولى از آنجا كه دستهاى از
آنان مثل عبد اللَّه بن سلام، ثعلبة بن شعبه، اسد بن ربيعه، اسعد بن عبيده، مخريق
و ...
ايمان آوردند و كعب نيز در ايام عمر ايمان آورد، عذاب از ديگران نيز
برداشته شد و براى آخرت ايشان باقى ماند، وانگهى خداوند فرمود: يا اينكار مىكنيم
يا آنها را هم چنان كه «اصحاب سبت» را لعن كرديم، لعن مىكنيم و خداوند آنها را
لعن كرد 2- اين مطلب در آخرت تحقق مىيابد زيرا نفرموده است كه كيفر آنها تعجيل
مىشود و در دنيا صورت مىگيرد. اين وجه از بلخى و جبايى است 3- مبرد گويد: اين
مطلب هنوز هم بقوت خود باقى است و محو آثار صورت تا پيش از قيامت در انتظار يهود
است و خداوند آنان را مسخ خواهد كرد.
(أَوْ نَلْعَنَهُمْ): آنها را خوار مىكنيم و
بعذاب عاجل گرفتار مىسازيم چنان كه ابو مسلم گويد. برخى گفتهاند: يعنى آنها را
بشكل بوزينگان مسخ مىكنيم.
(كَما لَعَنَّا أَصْحابَ السَّبْتِ):
سدى و قتاده گويند: يعنى چنان كه ما لعنت كرديم كسانى را كه در روز شنبه تعدى و
نافرمانى كردند. علت عدول از خطاب به غيبت، اين است كه:
براى تصرف در كلام است چنان كه مىگويد:(حَتَّى إِذا كُنْتُمْ فِي الْفُلْكِ ...) در اينجا مردم را
مخاطب كرده، گويد: زمانى كه در كشتى بوديد. سپس به كنايه و غيبت از آنها ياد كرده
گويد:(وَ جَرَيْنَ بِهِمْ بِرِيحٍ طَيِّبَةٍ)
(سوره يونس 22 يعنى: و بادى خوش آنها
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 5 صفحه : 175