(عَلى‌ سَفَرٍ): محلا منصوب و عطف است بر «مرضى» يعنى «و ان كنتم مرضى او مسافرين»

مقصود

خداوند در چند آيه پيش امر به عبادت كرد، اكنون در باره بزرگترين عبادتها يعنى نماز، مى‌گويد:

(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُكارى‌): ابن عباس و سعيد بن جبير و مجاهد و ابن زيد گويند: يعنى اى مردم مؤمن در حال مستى نماز مخوانيد. عبد اللَّه و سعيد بن مسيب و ضحاك و عكرمه و حسن گويند: يعنى نزديك جايگاه نماز مثل مساجد و غير آنها مشويد. چنان كه: «و صلوات» (سوره حج 40) يعنى اماكن نماز و مؤيد آن الا عابرى سبيل» است چه عبور در محل است نه در نماز.

در باره‌(وَ أَنْتُمْ سُكارى‌) دو قول است: 1- ابن عباس و مجاهد و قتاده گويند:

منظور مستى شراب است. ابن حكم پس از حكم تحريم خمر نسخ شد. از امام كاظم (ع) نيز روايت شده است.

ممكن است گفته شود: چه گونه ممكن است، مست را نهى كرد، با اينكه او در حالت مستى عقل ندارد؟ پاسخ به دو وجه است: 1- گاهى شخص مست است ولى عقل را از دست نداده كه نشود او را امر و نهى كرد 2- منظور اين است كه اشخاص در وقت نماز، خود را در معرض مستى قرار مدهند. ابو على جبايى جواب سومى داده است و آن اينكه: هر گاه در اين حالت نماز بخوانند، بايد بعدا آن را تكرار كنند.

نيز ممكن است گفته شود: اگر شخص مست، مكلف است چگونه مى‌توان او را از نماز نهى كرد، با اينكه عمل مسلمانان نيز بر خلاف آن است؟ پاسخ اين سؤال نيز به دو وجه است: 1- اين حكم نسخ شده است 2- آنان مامور به ترك نماز نيستند بلكه مامور به اين هستند كه نماز را در خانه بخوانند نه با پيامبر و به جماعت، آنهم به منظور تعظيم و احترام پيامبر.

2- منظور از(وَ أَنْتُمْ سُكارى‌) مستى خواب است، اين وجه از ضحاك است و