بيان آيه 55

اعراب:

عامل در «اذ»( وَ مَكَرُوا وَ مَكَرَ اللَّهُ وَ اللَّهُ خَيْرُ الْماكِرِينَ‌) است يعنى خدا بهترين مكر كنندگان است وقتى گفت: ... و ممكنست تقدير چنين بوده اذاك واقع اذ قال اللَّه آن واقع شد وقتى خداوند گفت: ...) و عامل اذ (واقع) محذوف است و كلمه (عيسى) در موضع ضمه است چون منادى مفرد معرفه است و غير منصرف است بواسطه عجمه و معرفه بودن.

تفسير:

چون خداى سبحان مكر قوم عيسى و تصميم آنها را بر قتل وى بيان داشت بدنبال آن لطف تدبير و حسن تقدير خود را نسبت بعيسى بيان ميفرمايد:

(إِذْ قالَ اللَّهُ يا عِيسى‌ إِنِّي مُتَوَفِّيكَ‌)- (چون خدا گفت اى عيسى ترا برميدارم) در معناى اينجمله اقوالى است:

1- مراد اينست كه من ترا بر ميگيرم به اينكه ترا زنده از زمين به آسمان بلند ميسازم (از حسن و كعب، و ابن جريح و ابن زيد و كلبى و ديگران) و باين معنى براى متوفى دو تأويل است اول: مأخوذ و مشتق از توفيت كذا يعنى آن را بتمام و كمال گرفتم كه مراد اين است كه من ترا بسوى خود بلند مى‌كنم كه بتو دست نيابند. دوم: ترا تسلم مى‌نمايم (بعنوان تسليم مى‌پذيرم).

2- من ترا ميميرانم ميراندن خواب و در خواب ترا بآسمان بلند ميكنم (از ربيع) و دليل اين معنى آيه شريفه‌( وَ هُوَ الَّذِي يَتَوَفَّاكُمْ بِاللَّيْلِ‌)- يعنى اوست كه شما را بشب ميميراند يعنى خواب ميكند چون خواب برادر مرگ است مرگ ناميده شده.

3- يعنى ترا ميميرانم ميراندن خواب (از ابن عباس و وهب). سپس گويند