نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 4 صفحه : 333
عبد اللَّه بن عمرو بن حزام انصارى پاسخشان
داد كه بيائيد در راه خدا بجنگيد و از خدا بترسيد و پيغمبر را غريب و بىياور
مگزاريد.
(أَوِ ادْفَعُوا)- يا اينكه اگر در راه خدا
نمىجنگيد لا اقل از جان و ناموس خود دفاع كنيد.
و گفتهاند مراد اينست كه بمنافقان گفتند با ما همراه باشيد و سياهى
لشكر ما را زياد كنيد. از اينجا معلوم ميشود كه تكثير سياهى و ظاهر لشكر مجاهدان
اسلام نيز بمنزله جهاد بشمار ميرود و حكم قتال را دارد.
(قالُوا لَوْ نَعْلَمُ قِتالًا لَاتَّبَعْناكُمْ)- منافقان گفتند: اگر ما از جنگ علم و اطلاع ميداشتيم بدنبال شما
ميآمديم. اينجمله را براى عذر تراشى گفتهاند كه باين بهانه بمدينه بازگردند. عبد
اللَّه بن عمرو مذكور در پاسخ اين جواب منافقان گفت: خداوند شما را از خود دور
گرداند و او ما را از شما بىنياز خواهد كرد.
و گفتهاند طرف مكالمه و اين گفت و شنود با منافقان خود پيغمبر 6
بود.
(هُمْ لِلْكُفْرِ يَوْمَئِذٍ أَقْرَبُ مِنْهُمْ لِلْإِيمانِ)- يعنى منافقان با اظهار اين سخن بكفر نزديكترند از ايمان چون پيش از
اين بظاهر حال بايمان نزديكتر بودند تا اينكه پردهدرى كردند و مؤمنان از باطنشان
كه قبلا بيخبر بودند با خبر شدند. و لام در (للكفر) بمعنى الى است يعنى (الى الكفر
اقرب ...- بسوى كفر نزديكترند ...)( يَقُولُونَ بِأَفْواهِهِمْ
ما لَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ)- بدهان ميگويند آنچه در دل
ندارند.
ذكر افواه (دهانها) براى تأكيد است و يا اينكه براى تفاوت بين قول
زبانى با نوشتنى ميباشد و آنچه را بدهان گفتند كه در دل ندارند جمله(لَوْ نَعْلَمُ قِتالًا لَاتَّبَعْناكُمْ)
است و آنچه در دل پنهان داشتند اين بود كه اگر جنگى هم در بين بود چنان كه بود
اطاعت پيغمبر نمىنمودند و او را يارى نميكردند.
و گفتهاند مراد اينست كه بدهان ميگويند كه بخدا و پيغمبر مؤمنيم ولى
در دل ايمان ندارند بلكه در دل كافرند.
(وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما يَكْتُمُونَ)-
خدا بآنچه كه در دل پنهان ميدارند از نفاق و شرك داناست.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 4 صفحه : 333