مباح ميشود.

ريّانى گويد: آنچه بنظر من ميرسد اينست كه قول خداوند( (اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقاتِهِ)) باين مقصود باشد كه در هر حال اعم از حال امن يا خوف حق را بپا داريد. و اشكال جبايى بر نسخ آيه وارد نيست زيرا عقلا مانعى ندارد كه خداوند اول واجب كرده باشد كه بهر حال و در هر حال از خدا بترسند و واجب را ترك نكنند و بعد ترك واجب را در زمينه خوف بر جان مباح كرده باشد (و همين مطب نسخ آيه است) چنان كه در جاى ديگر فرموده‌(إِلَّا مَنْ أُكْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِيمانِ): يعنى ... كسى كه در حال اكراه خلاف حق بگويد ولى دلش مؤمن باشد اشكال ندارد.

(وَ لا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ‌)- در سوره بقره درباره اين جمله گفتيم مراد اينست كه اسلام را ترك نكنيد و بر آن پايدار باشيد تا آن دم كه مرگ شما در رسد.

بظاهر نهى از مرگ نموده بجاى اينكه نهى از ترك اسلام نمايد (و فرموده نميريد مگر مسلمان) يا اينكه مرگ حتمى و غير اختيارى است ولى در واقع مراد نهى از ترك اسلام است و اين امر از اينروست كه نكند مرگ فرا رسد و دستشان از بازگشت باسلام كوتاه گردد. در اينجا كلامى را از راه استعاره در موضع كلام ديگر نهاده و بجاى آن بكار برده.

و از حضرت امام صادق 7 روايت شده كه انتم مسلمون يعنى مسلّمون يعنى تسليم و منقاد باشيد در برابر آنچه پيغمبر 6 آورده است.

(وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ‌)- يعنى بآن چنگ زنيد. و گفته‌اند: يعنى بريسمان اسلام چنگ زنيد و از تمسك به ديگر چيزها امتناع و خوددارى كنيد.

در معنى حبل اللَّه چند قول گفته شده:

1- حبل اللَّه مراد قرآنست- از ابى سعيد خدرى و عبد اللَّه و قتاده و سدى و بطور مرفوع روايت شده.[1] 2- مراد دين اسلام است (از ابن عباس و ابى زيد).

[1] حديث مرفوع حديثى است كه رواة آخر سند ذكر نشده باشد و بيواسطه از معصوم نقل شده باشد.