بيان آيه 78

لغت:

1- اصل لىّ: فتل يعنى بافتن و پيچاندن: لويت يده يعنى پيچاندم دستش را و از اينست لويت الفريم لوياً و لياناً.

2- السنه جمع لسان مثل حمار و احمره.

3- فرق بين حسبت و زعمت اينست كه دومى ممكن است بمعنى يقين و گمان هر دو باشد و اولى احتمال يقين هرگز نميدهد.

مورد و شأن نزول:

گفته شده كه آيه درباره جمعى از احبار يهود آمده كه بدست خود چيزهايى در باره صفات پيغمبر اكرم و غيره نوشتند و بتورات اضافه كردند كه در تورات نبوده.

و گفته‌اند درباره عده‌اى از يهود و نصارى آمده كه تورات و انجيل را تحريف كرده‌اند و كتاب خدا را بهم زدند و چيزهايى كه از خدا نبود بآن افزودند و دين حنيف را از آن انداختند (از ابن عباس)

معنى و مقصود:

(وَ إِنَّ مِنْهُمْ‌)- يعنى اهل كتاب و اينجمله عطف است به‌(وَ مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ مَنْ إِنْ ....» لَفَرِيقاً)- يعنى طائفه‌اى هستند كه‌( يَلْوُونَ أَلْسِنَتَهُمْ بِالْكِتابِ‌)- يعنى كتاب را با زبان خود از مجراى خود تحريف ميكنند و آن را از مقصد اصلى بر ميگردانند و خداوند تحريف كتاب را از جهت و مجراى خود بگردش زبان قرار داده (قول مجاهد و قتاده و ابن جريح) و ربيع گفته يعنى بخلاف حق تفسير ميكنند.