كه فرمان نبردند و آشاميدند ولى همين چهار هزار نفر هم دچار نفاق و سرپيچى از فرمان طالوت شدند بجز سيصد و چندى (از سدى) مى‌گويند كسانى كه از آن آب زياد نوشيدند تشنه شدند و كسانى كه كم نوشيده بودند سيراب شده و تشنگى آنان برطرف شده بود.

با اين امتحان، طالوت كسانى را كه از دستورش سرپيچى كرده و اطاعت نكرده بودند عقب زد و كسانى را كه اطاعت كرده بودند با خود برد.

(فَلَمَّا جاوَزَهُ هُوَ وَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ) وقتى طالوت با كسانى كه باو ايمان آورده بودند از نهر گذشتند.

از «براء بن عازب و قتاده و حسن» نقل شده كه با طالوت فقط مؤمنان كه بعدد اصحاب بدر بودند گذشتند. ولى ابن عباس و سدى مى‌گويند مؤمنان و كافران از نهر عبور كردند ولى كافران جدا شدند و مؤمنان باقى ماندند بهمان عدد اصحاب بدر و اين قول، اقوى است زيرا تعبير قرآن اينست‌(فَلَمَّا جاوَزَهُ هُوَ وَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ) پس از آنكه طالوت و مردم از نهر گذشتند و ديدند زيادى لشكر دشمن را،(قالُوا لا طاقَةَ لَنَا الْيَوْمَ بِجالُوتَ وَ جُنُودِهِ) گفتند يعنى همان كسانى كه نافرمانى كرده بودند (و اين دليل صحت قول دوم است كه گفتيم) ما را طاقت مقابله و نبرد با اين لشكر نيست ولى مؤمنين كه به تعداد اصحاب بدر بودند گفتند:

(كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ) چه بسيار جمعيت كمى كه پيروز شد باذن خدا بر جمعيت بسيارى.

ابو القاسم بلخى ميگويد: ممكن است همه آنها مؤمنين و اطاعت كننده‌گان از طالوت بودند ولى از نظر درجه يقين و ايمان با هم اختلاف داشته و بعضى قوى و جمعى ضعيف بودند و اين سخن كسانى بود كه ايمان راسخ و قوى داشتند.

(قالَ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلاقُوا اللَّهِ) از مؤمنان ثابت قدم اين چنين تعبير شده است «كسانى كه ميدانند آنان خدا را مى‌بينند» و ملاقات و ديدار خدا يعنى بازگشت بسوى او و پاداش يعنى كسانى كه ميدانند كه بسوى خدا و پاداش او خواهند رفت. در