((يَقُولُ أَهْلَكْتُ مالًا لُبَداً)) يعنى مال بسيارى در عداوت و دشمنى پيغمبر 6 صرف كردم و باين جنايتش افتخار ميكرد.

مقاتل گويد: كه او حرث بن عامر بن نوفل بن عبد مناف بود و جهتش اين بود كه او گناهى مرتكب شد پس از رسول خدا 6 فتوا خواست پيامبر 6 او را امر فرمود كه كفّاره دهد، پس گفت از وقتى كه وارد دين محمّد 6 شدم مالم در كفّارات و صدقات تمام شد.

((أَ يَحْسَبُ أَنْ لَمْ يَرَهُ أَحَدٌ)) آيا ميپندارد كه كسى او را نميبيند، قتاده و سعيد بن جبير گويند: كه از او مطالبه كند كه از كجا آورده و در چه مسيرى خرج كردى.

ابن عبّاس از پيامبر 6 روايت نموده كه فرمودند، روز قيامت كه شود نگذارند قدمهاى بنده ثابت باشد مگر اينكه از چهار سرمايه از او بپرسند 1- از عمر او كه در چه مسيرى فانى نمود (در راه عبادت و يا در طريق معصيت).

2- از مال او، كه از كجا جمع نمود و در چه راهى صرف نمود.

3- از علم او كه چگونه عمل كرد بآن.

4- از محبّت و دوستى ما خاندان رسالت.

كلبى گويد: كه او دروغ‌گو بود، انفاق نكرد آنچه گفت، پس خداوند سبحان فرمود، آيا گمان ميكند كه خداى تعالى نديده او را كه كرده يا نكرده انفاق نموده يا انفاق ننموده، سپس خداوند سبحان نعمتهايى را كه بر او انعام فرموده تذكّر داد تا استدلال كند بآن بر توحيد خودش، پس فرمود( (أَ لَمْ نَجْعَلْ لَهُ عَيْنَيْنِ)) آيا براى او دو چشم قرار نداديم تا ببيند به‌