عجيب‌تر از آن آفريده‌اند و ايشان آباد كنندگان دنيايند.

حضرت ابى عبد اللَّه صادق 7 فرمود: يعنى آدم (ع) و فرزندان او از پيامبران و اوصياء و پيروان ايشان.

ابى عمران جونى گويد: يعنى ابراهيم خليل عليه و على نبيّنا و آله السلام و فرزندان او، گويد چون سوگند ببلد و شهر مكّه خورد پس از آن سوگند بابراهيم خورد چون او بانى آن شهر است و بفرزندان عرب او زيرا ايشان مخصوص ببلد ميباشند.

ابن عبّاس و جبائى گويند: يعنى هر پدر و فرزندش.

ابن جبير گويد: يعنى سوگند به پدر كسى كه براى او توليد فرزند ميكند و بچه ميآورد، و ما ولد يعنى آنكه عاقر است و فرزند نمى‌آورد، پس ما، نافيه است و اين بعيد است براى اينكه تقديرش اين خواهد بود، و ما ما ولد، پس ماء اوّل كه موصوله يا موصوفه است حذف شده است.

((لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِي كَبَدٍ)) ابن عبّاس و سعيد بن جبير و حسن گويند: يعنى در تعب و سختى و رنج، گويد: متحمّل ميشود مصيبتهاى دنيا و سختيهاى آخرت را، و گفت فرزند آدم همواره متحمّل سختى و ناراحتى ميشود تا از دنيا بيرون رود.

و بعضى گفته‌اند: يعنى انسانى را ايجاد كرديم در سختى از حمل و زائيده شدن و شير خوارگى و جدا شدن از شير و معيشت و زندگى او و مرگ او آن گاه خداوند سبحان ايجاد نكرده كه متحمل شدائد شود باندازه ايكه آدمى زاده متحمّل ميشود و حال آنكه او با اين عمل ناتوان‌ترين خلق خداست.