نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 27 صفحه : 240
و بعضى گفتهاند: كه هاء بانسان بر ميگردد،
و مقصود اينست كه انسان در روز قيامت بر نفس خودش گواهى ميدهد به كنود بودن او در
دنيا، پس بدرستى كه اگر از او از نعمت بپرسى بيشتر آن را ياد نمىكند ولى تمام
مصائب خود را ميگويد و تعريف ميكند و آن معنا گفته حسن است.
((وَ إِنَّهُ)) و بيگمان انسانى( (لِحُبِّ الْخَيْرِ لَشَدِيدٌ)) حسن
گويد يعنى بخاطر دوستى خيرى كه آن مال است شديد، يعنى براى خاطر آن مال بخيل و
ممسك است و منع ميكند از مالش حق خداى تعالى را، به شخص بخيل ممسك شديد و متشدّد
ميگويند، طرفه گويد:
ارى الموت يعتام الكرام يصطفى
عقيله مال الفاحش المتشدّد
مىبينم مرگ را كه اختيار ميكند مردان برگزيده و بهترين مال بخيلان و
ممسكين را، شاهد اين بيت كلمه متشدّد است كه به بخيل گفته ميشود.
فراء گويد: يعنى و آن انسان هر آينه بمال علاقه و محبّت شديدى دارد،
و ابن زيد گويد: خداى سبحان مال را خير ناميده است و حال آنكه ممكن است مال خبيث و
حرام باشد و ليكن مردم آن را خير ميشمارند، پس همين طور جهاد را سوء ناميدهاند، و
فرمود، سويى يعنى قتالى آنها را فرا نگرفته و حال آنكه آن در نزد خدا سوء نيست،
براى اينكه مردم آن را سوء مينامند، و خداوند سبحان آن را بر طريق تذكر و بيم دادن
فرمود.
((أَ فَلا يَعْلَمُ)) آيا اين انسانى كه آن را
توصيف كرديم نميداند.؟
((إِذا بُعْثِرَ ما فِي الْقُبُورِ))
يعنى آن گه كه مبعوث شوند مردگان و زنده شوند و از گورها بيرون آيند، و مانند آنست
بحشر، در معنى.
((وَ حُصِّلَ ما فِي الصُّدُورِ))
يعنى مشخّص گردد آنچه در آنست از خير
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 27 صفحه : 240