نه و نيست درّ بى همتايى دريايى كه درخشندگى كند در جعبه و ويترين فروشنده و دكّان جواهرى.

ماوردى گويد: يعنى قرار داد تو را پناهگاهى براى يتيم‌ها بعد از آنكه خودت يتيم بودى و كفيل براى مردم بعد از آنكه در تحت كفالت عمويت بودى، سپس ياد نمود نعمت ديگرى را و فرمود:

((وَ وَجَدَكَ ضَالًّا فَهَدى‌)) در معناى آن چند قول است:

1- حسن و ضحاك و جبائى گويند: يافت تو را گم شده يا گمراه از آنچه تو اكنون بر آن هستى از نبوّت و شريعت، يعنى از آن غافل بودى پس تو را بسوى نبوّت و شريعت هدايت نمود و مانند آنست آيه‌( ما كُنْتَ تَدْرِي مَا الْكِتابُ وَ لَا الْإِيمانُ‌)، نبودى تو كه بدانى كتاب چيست و ايمان كدامست و قول خدا،( وَ إِنْ كُنْتَ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الْغافِلِينَ‌) اگر چه تو قبل از آن از غافلين بودى.

پس معنى ضلال و گمراهى بنا بر اين آن رفتن از علم است مانند قول خدا( أَنْ تَضِلَّ إِحْداهُما فَتُذَكِّرَ إِحْداهُمَا الْأُخْرى‌)، اگر يكى يادش رفت ديگرى تذكر دهد.

2- ابى مسلم گويد: مقصود اينست كه تو را متحيّر يافت كه نميشناختى راه‌هاى زندگى را پس تو را هدايت نمود براه‌هاى معيشت براى اينكه هر گاه آدمى رهبرى براه كسب و طريق معيشت نشود گفته ميشود كه او گمراه است، نميداند كجا ميرود، و از چه طريقى تحصيل معيشت و درآمد ميكند، و در حديث آمده كه فرمود من يارى برعب و دلهره شدم و روزى مرا در سايه سر نيزه‌ام قرار داده، يعنى در جهاد و جنگ با كفّار و منافقين‌