ممكن باشد ايشان را كه بر پاسبانان دوزخ غالب و ايشان را از خود دفع كنند.

((وَ الْقَمَرِ)) سوگند ميخورد بماه براى آنچه در اوست از آيات شگفت انگيز در طلوع و غروب و گردش و زياد و كم شدنش.

((وَ اللَّيْلِ إِذْ أَدْبَرَ)) قتاده گويد: سوگند بشب زمانى كه سپرى شده و ميرود و برخى گفته‌اند. (دبر) وقتى بعد غيرش آمد و ادبر زمانى كه رو گرداند معرضا در حال اعراض و ادبار. پس بنا بر اين معنايش در اذا ادبر ميباشد زمانى كه شب در پى روز آيد و در اذا ادبر زمانى كه شب سپرى شده و صبح عقب آن آيد، و بنا بر قول اوّل پس آن دو دبر و ادبر دو لغت ميباشند معنايشان ولى روگردانيد و انقض سپرى شد ميباشد.( (وَ الصُّبْحِ إِذا أَسْفَرَ)) قتاده گويد: يعنى زمانى كه روشن شد و روشن نمود عالم را و آن سوگند ديگرست. و بعضى گفته‌اند معنايش اينست زمانى كه تاريكى روشن و اشخاص ظاهر گشتند و گروهى گفتند تقدير در اين سوگندها (و ربّ هذه الاشياء) پروردگار اين چيزهاست جهت اينكه سوگند نميشود مگر بخداى تعالى‌( (إِنَّها لَإِحْدَى الْكُبَرِ)) اين پاسخ سوگند است ابن عبّاس و مجاهد و قتاده و برخى گويند يعنى سقرى كه آن آتش است هر آينه يكى از بزرگهاست و كبر جمع كبرى و آن عظمى و عظيم است.

و برخى گفته: كه آيات قرآن يكى از بزرگترين وعيدها و تهديدها است.

((نَذِيراً لِلْبَشَرِ)) يعنى منذرا و مخوفا ترساننده و بيم دهنده و آگاه كننده است موارد ترس را و نذير يعنى حكيم به تحذير دادن و منع كردن از چيزهايى است كه شايسته است اينكه از آن حذر و دورى شود.

پس هر پيامبرى نذير است زيرا او فرمان داده به حذر كردنش عذاب و