شكنجه خداى تعالى را بر گناه. و اختلاف كرده‌اند در آن. حسن گويد كه آن صفت آتش است. ابن زيد گويد: آن صفت پيامبر 6 است پس گويا او گفته: (قم نذيرا) بر خيز در حالى كه ترساننده باشى. ابن زيد گويد آن از صفات خداى تعالى است بنا بر اين حال ميشود از فعل قسم محذوف.

((لِمَنْ شاءَ مِنْكُمْ أَنْ يَتَقَدَّمَ أَوْ يَتَأَخَّرَ)) قتاده گويد يعنى تقدّم كند و جلو بيفتد در طاعت خدا يا متأخّر بماند و عقب از طاعت و فرمان خدا بمعصيت.

و مشيّت، اراده و خواستن است پس معنايش اينست كه اين انذار متوجّه كسيست كه امكان دارد براى او كه از عذاب آتش پرهيز كند به اجتناب از گناهان و آوردن طاعات پس توانايى دارد بر تقدّم و سبقت گرفتن در عبادت و تأخّر و نافرمانى در اوامر خدا بخلاف گفته اهل جبر كه قائل بتكليف ما لا يطاق ميباشند (يعنى تكليف كردن و مجبور نمودن خدا نستجير باللّه بچيزى كه قدرت اداء و فعل آن را ندارد مانند طير و پرواز در هوا بدون وسيله).

و برخى گفته‌اند: خداى سبحان تعبير فرمود از ايمان و طاعت بتقدّم به جهت اينكه صاحبش متقدّم و جلوست در عقول و درجات و از كفر و معصيت بتأخّر تعبير فرمود چون متأخّر است در عقول و درجاتش و روايت نموده محمّد بن فضل از ابى الفضل از ابى الحسن 7 كه فرمود هر كس كه سبقت گيرد به ولايت ما از سقر دور باشد و هر كس از ولايت ما عقب بماند سبقت بسوى سقر و دوزخ نمايد.

((كُلُّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ رَهِينَةٌ)) يعنى هر كس در گرو اعماليست كه بجا آورده است يعنى گرو بعملش و محبوس بآن و پرسيده شود بآنچه نموده از طاعت يا معصيت پس رهن و گرو گرفتن چيزيست بكارى بر اينكه بر نگردد مگر بخروج از آن رهن.