((وَ الرُّجْزَ فَاهْجُرْ)) يعنى از بتها دورى كن و اين قول ابن عبّاس، و مجاهد و قتاده و زهرى است و بعضى چون حسن گفته. يعنى از گناه دورى كن.

كسايى گويد: الرّجز. بكسر عذاب و بضمّ بت است و گفته معنايش اينست دورى كن از هر چه مؤدّى و منجرّ بعذاب ابدى ميشود ولى غير كسايى فرقى بين كسر و ضمّ نداده و هر دو را بيك معنى گفته.

جبائى گويد: معنايش دورى كن از كار زشت و اخلاق مذموم و پست.

و گفته شده: كه بمعناى (اخرج حبّ الدّنيا من قلبك لانّه رأس كلّ خطيئة) بيرون كن محبّت دنيا را از دلت زيرا كه آن اساس و ريشه هر گناه و خطايى است.

((وَ لا تَمْنُنْ تَسْتَكْثِرُ)) يعنى عطا نكن بخششى كه بيش از آن داده شوى و اين مخصوص پيامبر 6 است. تأديب فرمود او را خداوند سبحان به بهترين آداب و شريف‌ترين رسوم. و اين گفته (جماعتى، از مفسّرين) مانند ابن عبّاس و مجاهد و قتاده و نخعى و ضحّاك است.

حسن و ربيع بن انس گفته‌اند: معناى آن اينست كه در حسنات، و كارهاى خوبت بر خدا منّت نگذار در حالى كه طلب زياد كنى بر آن پس درجه و رتبه تو را پائين آورد در نزد خدا.

و ابن زيد گويد: معناى آن اينست منّت نگذار آنچه را كه خداوند به تو اعطا كرده از نبوّت و قرآن كه طلب پاداش زياد كنى از مردم.

و ابى مسلم گويد: آن نهى و منع از رباء حرام و سود حرام است يعنى نده چيزى كه مطالبه كنى بيش از آنچه را كه داده‌اى.