نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 26 صفحه : 324
فرمود: پس بهر كس خواهى (از مستمندان) يك
نفر شتر اهداء نما.[1] جبائى
گويد: آن را موءوده ناميدهاند براى اينكه سنگينى ميكند در حالى كه آن را بر آن
افكندهاند تا بميرد. و اين اشتباه است زيرا موءوده از باب واديه معتل الفاء و
آنكه بمعناى ثقل است از آده يؤده. اثقله سنگين كرد او را و آن معتل العين است. و
اگر مأخوذ از آن بود گفته ميشد مؤدّه بر وزن معوّده.
از پيغمبر 6 از عزل (منى) پرسيدند فرمود اين
وأد خفى و كشتن نهانى (نطفه) است.[2] فرزدق شاعر
گويد:
و منّا الّذي منع الوالدات
فاحيا الوئيد فلم تواد
و بعضى از ما بودند كه منع ميكرد مادرها را از اينكه بچه سقط كنند. و
يا اينكه خود عزل نمايد و نطفه را در خارج رحم بريزد. پس زنده ميداشت.
نوزاد را و زنده زير خاك نميكرد. شاهد اين بيت كلمه وئيد و لم تواد
است كه بمعناى زير خاك شده است.
[1] اهل سنّت خود اقرار دارند كه خليفه دوّم آنان عمر بن خطاب هم
چندين دختر خود را در عصر جاهليت زنده بگور كرد.
[2] مشهور فقهاء اين نهى عزل را حمل بر كراهت كردهاند و بعضى از
آنها حمل بر حرمت از زن آزاد دائمى مگر اينكه شرط كند با آن زن. و اين حرمت و يا
كراهت عزل و ريختن نطفه و منى در خارج رحم براى اينست كه زن بوسيله انزال در داخل
لذّت ميبرد و كيف ميكند.
[3] مادر فرزدق ليلى دختر جالس خواهر اقرع( و اقارع همان اقرع و
عمرو و غالب است) و اقرع همان صحابى مشهور بسخاوت و بزرگواريست و در اين( دو بيت
اشاره بقصه صعصعه جدّ فرزدق است كه بر رسول خدا6 وارد و گفت من 360 دختران زنده
بگورى را خريدم هر كدام را بدو شتر ده ماهه آبستن و يك شتر نر آيا براى من در اين
اجر و ثوابيست فرمود پيغمبر6 اين بابى از ابواب نيكى و احسان است و اگر اسلام
آورى خدا پاداش آن را بتو دهد.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 26 صفحه : 324