وجه (1) اينكه مقصود از آن فرشتگانند كه ارواح كفّار را از بدنهاى آنها به لذّت و سختى ميكشند چنان كه فرو ميبرد زه را در كمان و بشدّت آن را ميكشد. و اين معنى از على 7 و مقاتل و سعيد بن جبير روايت شده. مسروق گويد: آن فرشتگانى هستند كه جان اولاد آدم را از بدنشان بيرون ميآورند. مجاهد گويد: آن مرگ است كه جانها را ز بدنها بيرون ميكشد. و اين معنى، از حضرت صادق 7 هم روايت شده. (2) مقصود از آن ستارگانى هستند كه از افقى بافق ديگر كشيده ميشوند يعنى طلوع و غروب ميكنند و اين معنى از حسن و قتاده و ابو عبيده و اخفش و جبائى نقل شده ابو عبيده گويد از محلّ طلوعشان فرو ميآيند و در محلّ غروبشان غروب ميكنند. (3) عطا و عكرمه گويند النّازعات كمانهايى هستند كه تيرها را رها ميكنند و ناشطات يعنى اوهاق جمع وهق يعنى كمندها و بنا بر اين پس قسم و سوگند بفاعل، آن است و ايشان مجاهدين در راه خدايند.

((وَ النَّاشِطاتِ نَشْطاً)) در معناى آن قول‌هايى است (1) آنچه ما ذكر نموديم (يعنى كمندها).

(2) على 7 گويد: آنها فرشتگانى هستند كه جان كفّار را از ميان پوست و ناخنهايشان ميكشند تا بسختى و غصّه از درونشان بيرون ميآورند. و نشط يعنى جذب نمودن گفته ميشود (نشطت الدّلو نشطا) يعنى آن را كشيد (3) ابن عبّاس گويد: آنها فرشتگانى هستند كه جان مؤمنين را ميكشند پس آن را ميگيرند چنانچه عقال شتر را از دست آن ميكشند وقتى آن را باز ميكنند. و فرّاء حكايت كرده اين قول را سپس گويد: و آنچه شنيدم از عرب اينكه ميگويند. گويا از عقال كشيده است و نشطت الحبل‌