نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 26 صفحه : 156
قتاده گويد: آن راه خوب و بد است. و بعضى
گفتهاند سبيل راه شناخت دينيست كه بوسيله آن بثواب ابدى ميرسند و لازمست هر مكلّف
آن را به پيمايد و آن دليلهاى عقلى و شرعيست كه شامل تمام مكلّفين است.
((إِمَّا شاكِراً وَ إِمَّا كَفُوراً))
فرّاء گويد: يعنى اگر سپاس گويد و اگر ناسپاسى نمايد بر پاداش و كيفر مجازات رسد
زجاج گويد: يعنى اختيار نمايد يا سعادت و يا شقاوت را و مقصود اينكه يا بحسن
اختيارش شكر و سپاس خدا را اختيار كند و اعتراف بنعمتهاى او نمايد. پس بحق برسد و
يا اينكه (بسوء اختيارش) نعمتهاى خدا را كفران و انكار كند احسان خدا را پس گمراه
از راه صواب، و حقّ شود. پس هر كدام را اختيار نمود پاداش داده شود بجهت آن و اين
نظير كلام اوست كه ميگويد: فمن شاء فليؤمن و من شاء فليكفر هر كس بخواهد ايمان
آورد و هر كس بخواهد كفران نمايد. و در اين آيه دلالت است بر اينكه خداوند تمام
خلقش را هدايت و راهنمايى كرده براى اينكه لفظ عام است آن گاه بيان فرمود آنچه را
كه براى كافرها آماده ساخته و گفت( (إِنَّا أَعْتَدْنا
لِلْكافِرِينَ)) يعنى مهيّا نموديم بعنوان پاداش و كيفر كردار كفر و عصيانشان( (سَلاسِلَ)) يعنى در دوزخ چنانچه در
سوره ديگر فرمود( (فِي سِلْسِلَةٍ ذَرْعُها سَبْعُونَ ذِراعاً))( (وَ أَغْلالًا وَ سَعِيراً))
آتش بر افروختهاى كه بوسيله آن آنها را عذاب و عقوبت نمائيم در آن آن گاه ياد
فرمود آنچه براى سپاسگزاران، و مطيعين آماده نموده و گفت:
((إِنَّ الْأَبْرارَ)) جمع برو آن كسيست كه خدا را
اطاعت و كارهاى خوب نمايد.
حسن گويد: ايشان كسانى هستند كه مورچهاى را اذيت نميكنند و
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 26 صفحه : 156