(مترجم گويد: در جاى ديگر فرموده)( (وَ قَدْ خَلَقَكُمْ أَطْواراً)).

مجاهد و ضحّاك و كلبى گفته‌اند: مقصود اختلاف رنگهاى نطفه است.

پس نطفه مرد سفيد و سرخ و نطفه زن سبز و زرد است. پس آن رنگ‌هاى مختلف است. و از ابن عبّاس نيز همين روايت شده است.

حسن گويد: نطفه مخلوط شود بجاى حيض و وقتى زن حامل و آبستن شد ديگر حيض منقطع شود.

ابن مسعود گويد: امشاج آن رگهاى (موئين است) كه در نطفه است.

و بعضى گفته‌اند: امشاج. عبارت از طبيعتهائيست كه در انسانست از حرارت و برودت و يبوست و رطوبت. خداوند آنها را در نطفه قرار داده سپس خدا آن را بنيه حيوانى معتدل الاخلاط نمود آن گاه در آن روح حياتى دميد از آن براى چشم و گوش قرار داد( (فَتَبارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقِينَ)) و اين است سخن او كه فرمود:( فَجَعَلْناهُ سَمِيعاً بَصِيراً). پس او را شنوا و بينا نموديم.

قول او( (نَبْتَلِيهِ)) يعنى او را امتحان و آزمايش ميكنيم بآنچه كه او را از افعال سخت (چون روزه در تابستان) تكليف نمائيم تا ظاهر شود اطاعت يا نافرمانى او و او را پاداش دهيم بجهت اين اعمال.

فرّاء گويد: يعنى‌( (فَجَعَلْناهُ سَمِيعاً بَصِيراً)) او را شنوا و بينا گردانيديم تا آزمايش كنيم، يعنى او را متعهّد سازيم و امر و نهى باو كنيم. و مقصود اينست كه ما باو داديم آلت شنوايى و بينايى تا متمكّن از شنيدن و ديدن و معرفت تكاليف و وظائف شود.

((إِنَّا هَدَيْناهُ السَّبِيلَ)) يعنى بيان نموديم براى او راه را و تعيين كرديم براى او دليل‌ها را و روشن ساختيم جهت او علّت را تا متمكّن از شناخت حق و باطل شود.