معدوم بود سپس در صلب پدرش بوجود آمده پس از آن در رحم مادرش تا وقت ولادتش. و بعضى گفته‌اند: مقصود از آن علماء و دانشمندان‌اند زيرا آنها ياد نميشدند پس خداوند سبحان آنها را بعلم در ميان خواصّ و عوام مردم حيات و مماتشان مذكور ساخت.[1] عمر بن خطّاب شنيد مردى را كه اين آيه را قرائت ميكرد. پس گفت اى كاش آدمى بر آن حالى كه اوّل بود كه مذكور نبود باقى بود نميزائيد. و توليد مثل نميكرد. و فرزندان او مبتلا نميشدند. سپس خداى سبحان گفت‌( (إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنْسانَ)) يعنى فرزندان آدم 7 را( (مِنْ نُطْفَةٍ)) يعنى از آب مرد و زن كه از آن فرزند بوجود ميآيد( (أَمْشاجٍ)) ابن عبّاس و حسن و عكرمه و مجاهد گفته‌اند. يعنى مخلوط از آب مرد و آب زن (كه در اصطلاح طبّى جديد اسپر ميگويند) در رحم پس هر كدام از اين دو آب بر ديگرى غالب شود شبيه به او گردد[2].

قتاده گويد: امشاج بمعنى اطوار است يعنى حالات مختلفه يك وقت بصورت نطفه و بعد بصورت علقه و بعد مضغه و بعد عظام تا اينكه انسانى ميشود

[1] مترجم گويد: حضرت على امير المؤمنين 7 اشاره به همين موضوع فرموده در بيانش.

هلك خزّان الاموال و العلماء باقون ما بقى الدّهر اجسادهم مفقودة و اعيانهم فى القلوب موجودة

. توانگران و مال داران- هلاك شوند امّا علماء مادامى كه روزگار باقيست آنها هم باقى هستند بدنهاى آنها از ديده‌ها مفقود ولى اعيان و آثار آنها در دلها موجود است.

[2] يعنى اگر آب مرد زيادتر باشد فرزند شبيه به پدر و يا عصبه پدرى عمو و عمه شود و اگر آب زن فزونى كند فرزند شبيه بمادر و عصبه مادرى، دايى و خاله شود.