و برخى گفته‌اند: يعنى كه انسان بينا بخودش و عملش ميباشد عياشى باسنادش از محمّد بن مسلم از حضرت صادق 7 روايت كرده كه فرمود چه ميكند يكى از شما كه اظهار خوبى نموده و بديهاى خود را پنهان ميكند آيا نيست اينطور كه وقتى رجوع و توجّه بخود نمود ميداند كه چنين نيست و خداى تعالى ميفرمايد( (بَلِ الْإِنْسانُ عَلى‌ نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ)) و اينكه وقتى باطن او صالح و شايسته شد تقويت ميكند ظاهر را.

و از عمر بن يزيد از حضرت صادق 7 روايت نموده كه آن حضرت اين آيه را تلاوت فرمود آن گاه گفت چه ميكند آدمى كه اعتذار ميجويد نزد مردم خلاف آنچه خدا از او ميداند. بدرستى كه پيامبر خدا 6 ميفرمود كسى كه باطن خود را پنهان كند خدا لباس و رداء آن را بر او ميپوشاند اگر خوب باشد خوب و اگر بد باشد بد.

و از زراره روايت شده كه گفت سؤال كردم از حضرت صادق 7 حدّ مرض كه ميتواند صاحبش (يعنى بيمار) افطار كند چيست. فرمود:( بَلِ الْإِنْسانُ عَلى‌ نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ)، او داناتر است بآنچه طاقت دارد و در روايت ديگر است‌[1] كه او داناتر است بنفس و حال خودش و اين مربوط باوست.

((وَ لَوْ أَلْقى‌ مَعاذِيرَهُ)) يعنى گر چه عذر هم آورد و دفاع نفس خود نمايد براى‌

[1] مترجم گويد: كلينى در كافى و شيخ در تهذيب باسنادشان از حضرت صادق 7 روايت نموده‌اند كه از آن حضرت سؤال شد از خفقه و خفقتين فرمود نميدانم آن چيست. بدرستى كه خداى تعالى ميفرمايد بَلِ الْإِنْسانُ عَلى‌ نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ. على 7 ميفرمود هر كه مزه و طعم خواب را يافت، چه نشسته باشد و چه ايستاده بر او لازم است كه وضوء بگيرد.

اين روايت را ثقه الاسلام محمّد بن يعقوب كلينى در فروع كافى از ابن- اذينة از حضرت صادق 7 نقل نموده و فرقى ميان دو روايت در معنى( نيست گر چه در الفاظش اختلاف است و معناى قول آن حضرت اينست او داناتر است بحال خودش و يا او داناتر است بآنچه قدرت آن را دارد يكيست و اطاقه بمعناى قدرت و توانايى است گر چه در كارى كه ميكند سختى و مشقّت هم باشد آن را متحمّل ميشود.