نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 25 صفحه : 312
(تَدْعُوا مَنْ أَدْبَرَ وَ تَوَلَّى)
قتاده گويد: آتش بسوى خودش ميخواند كسى را كه ادبار از ايمان نموده و اعراض از
طاعت خدا و رسول نمايد و مقصود اينست كه اين آتش كافرى را رها نميكند پس مثل آنست
كه كافرها را ميخواند پس آنها از روى كراهت و ناراحتى اجابت ميكنند.
و بعضى گفتهاند: البتّه خداى تعالى آتش را بزبان ميآورد تا كافرها
را بسوى خود بخواند.
جبائى گويد: يعنى زبانيه آتش ميخواند كسى را كه پشت نموده و اعراض از
حقّ كرده پس خداى سبحان دعوت زبانيه را دعوت از آتش قرار داده است.
و بعضى گفتهاند: ميخواند يعنى عذاب ميكند. مبرّد اين را از خليل،
روايت كرده گويد: ميگويند خدا تو را خواند يعنى عذاب نمود تو را.
(وَ جَمَعَ) مال را( فَأَوْعى) يعنى آن مال را در بانگ يا
صندوق نگاه داشته و صرف در طاعت خدا نميكند. زكاتش را نميدهد. بوسيله آن صله رحم
نمىنمايد.
و بعضى گفتهاند: از مسير باطل و حرام جمع و از صرف كردن در راه حقّ
منع ميكند.
(إِنَّ الْإِنْسانَ خُلِقَ هَلُوعاً)
البتّه انسان حريص خلق شد، يعنى بخيل ممسك كه از شدّت و بسيارى حرص جزع ميكند. اهل
بيان گفتهاند:
تفسير اين آيه در آيه بعد است.
(إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً وَ إِذا مَسَّهُ الْخَيْرُ
مَنُوعاً) يعنى هر گاه نادار شود و تهيدست گردد خوددارى و صبر نكند. و هر گاه
ثروتمند و توانگر گردد-
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 25 صفحه : 312