و بعضى گفته‌اند: يعنى ما هر آينه گمراهان از حق هستيم در كارمان پس براى همين ما كيفر شديم برفتن ميوه باغمان، سپس استدراك كرده گفتند( بَلْ نَحْنُ مَحْرُومُونَ‌) و مقصود اينست كه اين باغ ماست و ليكن ما از سود و خير آن محروم شديم براى منع كردنمان حقوق مستمندان و انشاء اللَّه نگفتن.

(قالَ أَوْسَطُهُمْ‌) ابن عباس و حسن و مجاهد گويند يعنى عادلترين آنها از جهات سخن، و بعضى گفته‌اند: يعنى افضل و اعقل آنها و بعضى گفته‌اند: يعنى متوسّط آنها در سن.

(أَ لَمْ أَقُلْ لَكُمْ لَوْ لا تُسَبِّحُونَ‌) آيا نگفتم بشما اگر پروردگارتان را ياد مى كرديد. مجاهد گويد گويا اينكه او ايشان را بر بدى كارشان تحذير كرده، و ترسانيده گفت چرا انشاء اللَّه نگفتيد، براى اينكه در آن انشاء اللَّه توكل بر خدا و تعظيم خدا و اقرار بر اين است كه هيچ كس قدرت ندارد كارى انجام دهد مگر با اراده و خواست خدا و براى همين آن را تسبيح ناميد.

و بعضى گفته‌اند: يعنى براى چه خدا را بعبادتش تعظيم نميكنيد و امر او را پيروى نمى‌نمائيد.

و بعضى گفته‌اند: چرا نعمتهاى خدا را بر خودتان ياد نميكنيد پس شكر آن را بجا آوريد به اينكه حق مستمندان را از مالتان بيرون آوريد.

و بعضى گفته‌اند: يعنى براى چه خداى تعالى را از ظلم تنزيه نمى كنيد، و اعتراف نكرديد به اينكه خدا ظلم نميكند و راضى هم نيست كه شما ظلم كنيد.

و بعضى گفته‌اند: يعنى چرا نماز نميخوانيد، سپس حكايت كرد از ايشان و فرمود: