نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 25 صفحه : 196
سپس خداوند سبحان ذكر فرمود حال ايشان را
موقع نزول عذاب و معاينه آن و فرمود:
(فَلَمَّا رَأَوْهُ زُلْفَةً) مجاهد گويد: پس
هنگامى كه عذاب را نزديك ديدند يعنى در روز بدر. و حسن گويد: معاينه ديدند. و
بيشتر مفسّرين گفتهاند لفظ ماضى و مقصود بآن مستقبل و آينده است. و معنى اينست:
زمانى كه برانگيخته شده و ديدند قيامت قيام كرده و ديدند آنچه از عذاب برايشان
مهيّا شده( سِيئَتْ وُجُوهُ الَّذِينَ كَفَرُوا)
يعنى سياه شود صورتشان و علّت آن زشتى چهرههاى آنهاست بسياهى.
و بعضى گفتهاند: يعنى بر چهرههاى آنها آثار غم و حسرت ظاهر شده و
ميرسد بايشان بدى و خوارى( (وَ قِيلَ)) و باين گروه كفّار وقتى عذاب را مشاهده كردند گفته شود.
(هذَا الَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تَدَّعُونَ)
فرّاء گويد: تدعون و تدّعون با تشديد يكيست مانند تدخرون و تدّخرون. و مقصود اينكه
شما بوديد كه عجله ميكرديد و خدا را براى تعجيل آن ميخوانديد و آن قول ايشان است( إِنْ كانَ هذا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ ...) اگر اين حقّ از نزد تو است. (از ابن زيد) حسن گويد: آن تدّعون از
دعوى است يعنى ادّعا ميكرديد كه نه بهشتى است و نه آتشى.
حاكم- ابو القاسم حسكانى. باسانيد صحيحه خود ذكر كرده از شريك از
اعمش روايت كرده كه گفت: زمانى كه ديدند آنچه براى حضرت على بن ابى طالب 7 است از مقامات در نزد خدا سياه شود چهره كسانى كه كافر شدند بولايت آن
حضرت.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 25 صفحه : 196