كلبى گويد: يعنى غلبه بر قريش و فتح مكّه، عطاء گويد: يعنى فتح و پيروزى بر فارس و روم و ساير فتوح اسلامى بنا بر عموم بلاد.

(و قريب) يعنى نزديكست وقوع آن.

و بعضى گويند: يعنى نزديكست از شما برگشتن و رجوع شما بوطنتان.

((وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ)) يعنى و بشارت بده مؤمنين را باين دو ثواب دنيوى و اخروى بر جهاد كه آن نصر و يارى خداست در دنيا و بهشت در آخرت، سپس ترغيب و اصرار نمود خداوند سبحان مؤمنين را بر يارى كردن دينش پس گفت:

((يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا أَنْصارَ اللَّهِ)) اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، از ياران دين خدا و كمك كاران پيامبرش باشيد، و البتّه اين يارى را اضافه به خودش نمود چنان كه بكعبه بيت اللَّه گفته ميشود و به جناب حمزة بن عبد المطلب اسد اللَّه گفته شده و معنايش تداوم بر يارى كردن است.

((كَما قالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ)) چنان كه عيسى بن مريم على نبيّنا و آله و 8 گفت يعنى مثل قول عيسى بن مريم بحواريّين و ايشان خواص ياران پيامبران ميباشد.

زجاج گويد: آنان را حوارى ناميدند براى آنكه ايشان خالص و منزّه از هر عيبى بودند. و بعضى گويند: بآنها حوارى گفتند براى سفيدى لباسشان و بعضى گويند: چون كه آنها لكه‌گير جامه‌هاى پشمى يا رنگ رز بودند.

((مَنْ أَنْصارِي إِلَى اللَّهِ)) كيست ياران من بسوى خدا و مقصود اينست بگو اى محمّد من شما را دعوت ميكنم و ميخوانم باين كار چنان كه عيسى قومش را دعوت كرد و گفت: كيست ياور من با خدا كه مرا يارى كند با يارى كردن خدا مرا و بعضى گويند: الى اللَّه يعنى در آنچه كه نزديك بخدا ميكند چنان كه مى‌