نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 64
ابن عبّاس گويد: من از كسانى هستم كه علم
قرآن بمن داده شده است[1].
و از اصبغ بن نباته از على (ع) آمده است كه فرمود: ما نزد رسول خدا
6 بوديم كه حضرت از آمدن وحى به ما خبر مىداد من و كسانى كه درك آن را داشتيم
آن را فرا مىگرفتيم و هر گاه از محضر حضرت بيرون مىآمديم مىگفتند:
(ما ذا قالَ آنِفاً) يعنى: الآن چه مىگفت؟ و
اين را بمنظور مسخره نمودن گفتهاند، يا به اين معنى كه ما در فهم سخنان او
نكوشيدهايم.
و بعضى هم گفتهاند اين را بدان جهت گفتهاند كه معناى سخنان حضرتش
را نمىفهميدهاند، و آنچه را كه شنيدهاند درك نمىكردهاند.
بعضى هم گفتهاند: منظورشان از اين سخن تحقير حضرت بوده است، كه سخنى
مفيد فايده نگفته است.
و نيز ممكن است اين پرسش را بخاطر نفاق و رياكارى پرسيدهاند يعنى:
من از سخنان حضرت بجز همين قسمت اخير چيزى را فراموش نكردهام، در قسمت أخير چه
مىگفت؟ دوباره بازگو كن تا آن را هم حفظ كنيم.
و اينكه گفته است يستمع اليك به لفظ مفرد و سپس گفته است خرجوا من
عندك به لفظ جمع چون در يستمع ضمير به لفظ من بر مىگردد و در خرجوا بمعناى من،
چون من لفظش مفرد و معنايش جمع است، آن گاه مىفرمايد:
(أُولئِكَ الَّذِينَ طَبَعَ اللَّهُ عَلى قُلُوبِهِمْ) يعنى: دلهايشان را به مهر كافران نشان كرده است، يا آنكه آنان را
بخودشان واگذار نموده است.
(وَ اتَّبَعُوا أَهْواءَهُمْ)
يعنى: و از خواهشهاى نفسانى خود و تمايلات طبيعى خود پيروى نمودند، و به دنبال
دليل و برهان نرفتند، آن گاه خداوند
[1]- تفسير ابن عبّاس ص 316( منظور از أُوتُوا الْعِلْمَ عبد
اللَّه بن مسعود است)
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 64