نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 43
آنان پيروز شديد و بعضى گفتهاند يعنى: تا
هنگامى كه از آنان زياد كشته تا ضعيف شوند.
(فَشُدُّوا الْوَثاقَ) يعنى: در اسير گرفتن بند
آنان را محكم سازيد.
خداوند فرمان داده است به كشتن آنان و سنگين ساختن ضربات آنان تا به
ذلّت افتند، و پس از آنكه با كشتار به ذلّت افتادند اسير شوند، زيرا اسارت هميشه
پس از كشتار زياد است، همانگونه كه خداوند در مورد اسير گرفتن فرموده است براى هيچ
پيامبرى حق اسير گرفتن نيست مگر آن گاه كه در زمين كشتار بسيار كند.
(فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَ إِمَّا فِداءً)
يعنى: پس از اسير كردن آنان يا بر سرشان منّت مىگذاريد و آنان را آزاد مىكنيد
بدون آنكه چيزى در عوض بگيريد، و يا آنكه در مقابل چيزى آنان را آزاد مىكنيد.
در مورد اسارت اختلاف شده است شافعى و ابو يوسف و محمّد بن اسحاق مىگويند:
اسير گرفتن به وسيله آيه سوره انفال[1] حرام بود،
و سپس با اين آيه حلال گرديد، زيرا اين سوره پس از سوره انفال نازل شده است، و هر
گاه اسير گرفتند امام مخير است بين (من و فداء) كه منت گذارد و آزاد سازد، يا
اسيران را با اسراى مسلمين عوض كند يا آنان را در مقابل گرفتن وجهى يا امتيازى
آزاد سازد، يا آنان را بكشد يا تبعيد سازد.
حسن گويد: امام مخيّر است بين من و فداء و استبعاد و حق كشتن اسير را
ندارد.
مثل آنكه در اين آيه تقديم و تأخيرى انجام گرفته است تقديرش چنين
است:
(فضرب الرقاب حتى تضع الحرب أوزارها) سپس بايد بيايد