خواهد بود بنا بر آنكه حال باشد از دو مفعول كه تقدير آن ميشود: (أتبعتهم بايمان من الآباء ذريتهم) يعنى: فرزندان را در اينكه در حكم اسلام هستند به پدرانشان ملحق ساخته، آنان را در ارث بردن و ارث دادن و دفن در قبرستان مسلمانان به پدرانشان ملحق نموده‌ايم، و حكم آنان حكم پدران ميباشد، مگر در آنچه كه از فرزندان كوچك به خاطر صغير بودنشان برداشته شده باشد.

و اگر ذرّيه در آيه حمل بر بزرگتران شود قوله (بايمان) حال خواهد بود از فاعلين كه ذريتهم باشند، يعنى ذريه آنان را در احكام دنيا و ثواب آخرت به آنان ملحق ساختيم.

ألتناهم-( وَ ما أَلَتْناهُمْ مِنْ عَمَلِهِمْ‌) يعنى: ما از پاداش عمل آنان چيزى نكاستيم، همانگونه كه گفته ميشود (فَلا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَيْئاً) يعنى: از عمل كسى نخواهيم كاست، و همانگونه كه آمده است: (وَ مَنْ يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحاتِ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلا يَخافُ ظُلْماً وَ لا هَضْماً).

ذريّتهم- و هر كس ذرّيتهم قرائت كرده و آن را مفرد خوانده است دليلش آنست كه ذريه در حالى كه مفرد است به جماعت اطلاق ميگردد، و لذا از جمع آوردن آن بى‌نياز هستيم، و همين طور است سخن در (بِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ‌) و هر كس ذريّتهم را مفرد خوانده و تاء تأنيث در أتبعتهم آورده است دليلش تأنيث اسم ذريّة است، و هر كس هم ذريّاتهم بصيغه جمع قرائت كرده است دليلش آنست كه گاهى مجموع نيز جمع بسته ميشود مانند (أقوام و طرقات) و در حديث آمده است:

(انكّن صواحبات يوسف‌

)[1].

و هر كس التناهم را بكسر لام خوانده است، مثل آنست كه فعلناهم را نيز يك لغت گرفته است همانگونه كه ميگويند: (نقم ينقم و نقم ينقم).

[1]- شاهد بر سر آنست كه صواحب جمع است و با الف و تاء جمع آورده شده است.