نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 30
(عَلى أَنْ يُحْيِيَ الْمَوْتى)
يعنى كسى كه از آفرينش آسمان و زمين عاجز نبوده ميتواند مرده را زنده كند، يعنى:
آفرينش آسمانها و زمين از زنده كردن مردگان شگفتآورتر است.
(بَلى) آرى او قدرت دارد.
(إِنَّهُ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ) و
بر هر كارى توانا است، و سپس بدنبال آن از عذابهاى آخرت ياد كرده مىفرمايد:
(وَ يَوْمَ يُعْرَضُ الَّذِينَ كَفَرُوا عَلَى النَّارِ أَ لَيْسَ
هذا بِالْحَقِّ) يعنى: روزى كه كافران بر آتش دوزخ عرضه مىشوند بطريقه استدلال به
آنان گفته مىشود آيا اين عذاب كه بعنوان مجازات در انتظار شما است حق نيست و آيا
قبول داريد كه هيچ ظلمى نسبت به شما نشده است؟
(قالُوا بَلى وَ رَبِّنا) يعنى: در پاسخ
اعتراف به استحقاق خويشتن نموده سوگند ياد كرده خواهند گفت: آرى سوگند به
پروردگارمان كه اين مجازات حق ما است، هر چند كه قبلا منكر بودند.
(قالَ فَذُوقُوا الْعَذابَ بِما كُنْتُمْ تَكْفُرُونَ) يعنى: بخاطر كفرتان در دنيا و انكارى كه مىكرديد اينك عذاب خدا را
بچشيد، و آن گاه به پيامبرش مىفرمايد:
(فَاصْبِرْ كَما صَبَرَ أُولُوا الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ) يعنى: اى محمّد همانگونه كه پيامبران مرسل صبر نمودند تو نيز بر
آزار اين كافران و نپذيرفتن دعوتت صبر كن.
از ابن زيد و جبائى و جماعتى آمده است كه (من) در اين آيه براى تبيين
جنس است، يعنى: (اولوا العزم كه عبارتند از رسولان) همانگونه كه در (فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثانِ)،
و بنا بر اين قول بايد گفت كه: تمامى پيامبران اولوا العزم هستند، زيرا همگى عزم
نمودهاند بر اداء رسالت و تحمّل مشكلات آن.
و بيشتر مفسّرين گفتهاند: حرف (من) در اين آيه براى تبعيض است كه
قهرا معنى اين است كه بعضى از رسولان اولوا العزم هستند، و از ظاهر روايات
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 30