نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 246
دليل قرائت:
ابن جنى گويد در باء مىتوانى دو نوع تقدير بگيرى، اگر خواستى آن را
متعلق به جاءت مىگيرى مثل آنكه بگويى (جئت بزيد) أى أحضرته، و اگر بخواهى باء را
متعلّق به فعل محذوف مىگيرى و آن را حال قرار مىدهى، يعنى: (و جاءت سكرة الحقّ و
معها الموت) مثل آنكه مىگويى: (خرج بثيابه) يعنى خارج شد در حالى كه لباسهايش را
بر تن داشت، و مثل آن است كه آيه (و خرج على قومه فى زينة) يعنى: (در حالى كه
زينتش بر تنش بود)، و مانند قول شاعر ابى ذويب كه مىگويد:
(يعثرن
فى حدّ الظّباة كأنّما
كسيت برود بنى يزيد الأذرع)
يعنى: (با تيزى لبه شمشير ساقط مىشوند، و دستهايشان به خون رنگين
مىگردد گويا لباسهاى سرخ بنى يزيد را پوشيدهاند)[1].
. يعنى: كره اسب طناب را بريده است، در حالى كه
ميخ طويله نيز با طناب است.
و همچنين در قرائت عامه (وَ جاءَتْ سَكْرَةُ
الْمَوْتِ بِالْحَقِ) اگر خواستى باء را متعلق به جاءت
ميگيرى، و اگر بخواهى آن را متعلق به محذوف مىگيرى كه به معنى (و جاءت سكرة الموت
و معها الحق) است كه با به معنى مع باشد.
[1]- شاهد در فى حد الظباة است كه جار و مجرور به معنى حاليت آمده
است مانند جاءَتْ سَكْرَةُ الْمَوْتِ بِالْحَقِّ.
[2]- شاهد در بالمرود است كه به معنى حالكونه مع المرود آمده
است.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 246