نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 217
بعضى گفتهاند: لمز عبارت است از عيبجويى
با زبان چشم و اشاره، و همز جز به وسيله زبان نخواهد بود.
ضحاك گفته است يعنى: يكديگر را لعنت نكنيد.
(وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقابِ)القاب جمع لقب است، و آن عبارت است از اسمى غير از نام انسان، بعضى گفتهاند لقب
اسمى است كه انسان به آن ناميده نشده است، و هر وقت با آن اسم ناميده شود بدش
مىآيد، و چنانچه لقب بگونهاى باشد كه انسان از آن بدش نيايد اشكالى ندارد مانند
لقب فقيه، قاضى و ...
از قتاده و عكرمه نقل شده است كه تنابز به لقب عبارت است از اينكه
افراد به يكديگر بگويند: اى كافر! اى فاسق! اى منافق!.
از حسن نقل شده است يهوديان و مسيحيان كه مسلمان مىشدند، پس از
اسلام آوردنشان بعضى از مسلمانان به آنان مىگفتند: اى يهودى! اى مسيحى! كه از طرف
پيامبر 6 نهى شدند.
از ابن عباس نقل شده است كه تنابز به لقب آن است كه انسان گناهى
انجام داده و توبه كرده است آن گاه به خاطر گناهى كه توبه كرده است او را سرزنش
بزنند.
ابن عباس گويد: صفيّه دختر حى بن أخطب خدمت پيامبر آمده گريه مىكرد،
حضرت به او فرمود: چرا گريه مىكنى؟ صفيه گفت: عايشه مرا سرزنش مىزند و مىگويد: يهوديه
و دختر زن و مردى يهودى، حضرت به او فرمود: چرا تو نيز، در پاسخ او نگفتى: پدرم
هارون، عمويم موسى، همسرم محمد 6 است؟ به دنبال اين جريان اين آيه نازل شد.
(بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمانِ) از حسن و ديگران نقل شده است فسوق پس از ايمان آن است كه به كسى كه
ايمان آورده است بگويند: اى يهودى! اى مسيحى! بنا بر اين معنى آيه اينطور است: بد
است آنچه كه آن را به نام
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 23 صفحه : 217