2- قول دوّم آنكه رجز بمعنى رجس و نجاست است، بنا بر آنكه به لحاظ مقاربت و معنى نجاست كه در آن وجود دارد بدل از آن باشد، مثل اين آيه:(وَ يُسْقى‌ مِنْ ماءٍ صَدِيدٍ يَتَجَرَّعُهُ وَ لا يَكادُ يُسِيغُهُ)[1] مثل اينكه اين طور است «لهم عذاب من تجرّع رجس او شرب رجس» يعنى اينان عذابى دارند كه عبارتست از جرعه جرعه نوشيدن نجاست، بنا بر اين من براى تبيين عذاب است كه اين عذاب از چه نوع ميباشد؟

و هر كس «ليجزى» با ياء خوانده است دليلش آنست كه قبلا در «لا يرجون ايام اللَّه» نام اللَّه ياد شده است، و اللَّه بقرينه ما سبق فاعل يجزى خواهد بود.

و هر كس «لنجزى» با نون خوانده است، نون در اينجا بمعنى ياء است، هر چند كه يا از نظر لفظ بيشتر قابل تطبيق است.

و هر كس «ليجزى قوما» خوانده است، ابو عمرو گويد: اين قرائت نيكو و روشن است، و ميگويد كسايى گفته است: معنايش چنين است: «ليجزى الجزاء قوما».

«الجامع البصير» گويد: معنايى اينست «ليجزى الخير قوما» و خير بدلالتى كه كلام بر او دارد تقدير گرفته شده است، و تقدير اينطور نيست:

«ليجزى الجزاء قوما» زيرا مصدر نميتواند بجاى فاعل بنشيند با اينكه مفعول صحيحى داشته باشيم، بنا بر اين «خير» تقدير گرفته ميشود، همانگونه كه:

«الشّمس» در آيه‌(حَتَّى تَوارَتْ بِالْحِجابِ)[2] تقدير گرفته شده است زيرا

[1] سوره ابراهيم 14 آيه 17

[2] سوره ص 38 آيه 32.