نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 22 صفحه : 335
علّت تكرار آن فاصله شدن و طولانى بودن جمله
باشد، همانگونه بعضى از اساتيد ما در آيه ديگر(أَ
لَمْ يَعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ يُحادِدِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَأَنَّ لَهُ نارَ
جَهَنَّمَ)[1]
گفتهاند كه انّ دوّم همان انّ اوّل است كه تكرار شده است.
و مثل «ما جاء» در آيه(فَلَمَّا جاءَهُمْ ما
عَرَفُوا كَفَرُوا بِهِ) كه اين ما جاء تكرار شده «ما جاء» در
آيه(وَ لَمَّا جاءَهُمْ كِتابٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ)[2] است كه به علّت تأخير و فاصله تكرار شده است. و اين سبك در كلام عرب
بسيار رواج است.
معنى آيات:
((حم)) آنچه كه در اين باره گفته شده است بيان
كرديم، و بهترين قول اين بود كه اين جمله اسم است براى اين سوره، علىّ بن عيسى
گويد:
علّت اينكه اين سوره را «حم» نام گذارى كردهاند آنست كه خداوند
ميخواهد بفرمايد: اين قرآن كه سراسر اعجاز است، همهاش از حروف معجم «ح- م- و ...»
تركيب يافته است.
زيرا سوره را بدان جهت باين اسم ناميدهاند كه بر سوره و اوصافش
دلالت كند، و از جمله اوصاف سوره معجزه بودن آن است، و اين سوره تفصيل داده شده، و
هر سورهاى از سوره ديگر مشخّص گرديده است، و اين سوره هدايت و نور است، مثل آنكه
گفته شده است «حم» اسم اين سوره است كه بر آن دلالت خواهد نمود.
((تَنْزِيلُ الْكِتابِ مِنَ اللَّهِ))
خداوند در چند سوره قرآن نازل كردن قرآن را بخود نسبت داده است، تا در اوّل اين
سورهها عظمت شأن، و جلالت قدر خود را با اضافه نمودن تنزيل قرآن بخويشتن بيان
نمايد، و اين عمل تكرار يك چيز نيست، همانگونه كه مىبينيم شخص دعا كننده ميگويد: